"Türkmenistan" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-88, 39-95-06, 39-95-67
Email: turkmenistan-gazeti@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Hy­taý hem­ra­sy Aýyň or­bi­ta­sy­na ýer­leş­di

Hy­ta­ýyň Aýyň ýü­zün­dä­ki en­jam­lar bi­len ara­gat­na­şy­gy ýo­la goý­mak üçin ni­ýet­le­nen eme­li hem­ra­sy­nyň Aýyň or­bi­ta­sy­na ýer­le­şen­di­gi mä­lim edil­di. Ýur­duň mil­li kos­mos eda­ra­sy (CNSA) «Queqiao-2» at­ly eme­li hem­ra­nyň uçu­ry­lan­dan soň­ra Aýyň 440 ki­lo­metr go­la­ýyn­da or­bi­ta gi­ren­di­gi habar berildi. Mun­dan soň­ra eme­li hem­ra­nyň be­ýik­li­gi saz­la­nyp, de­giş­li or­bi­ta ýer­leş­di­ril­er. 20-nji mart­da «Long March-8» gö­te­ri­ji ra­ke­ta bi­len uçu­ry­lan eme­li hem­ra Hy­ta­ýyň kos­mos teh­no­lo­gi­ýa­sy aka­de­mi­ýa­sy­nyň (CAST) hü­när­men­le­ri ta­ra­pyn­dan iş­le­nip taý­ýar­lan­dy. Ag­ra­my 1,2 ton­na ba­ra­bar bo­lan eme­li hem­ra­da iki sa­ny an­ten­na bo­lup, bi­ri Aýyň ýü­zün­dä­ki göz­leg en­ja­my, beý­le­ki­si Ýe­re mag­lu­mat goý­ber­mek üçin ni­ýet­le­nen.

9 Aprel 2024

Tehnologiýa

Talyplar üçin okuwlar guralýar

Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda milli bank ulgamyna sanly tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylyşy, nagt däl hasaplaşyklaryň giň mümkinçilikleri, maglumatlaryň howpsuzlygynyň üpjün edilişi we hyzmatlaryň beýleki görnüşleri barada bilim bermek maksady bilen bank ulgamy tarapyndan welaýatymyzdaky ýokary we orta hünär okuw mekdepleriniň talyplary üçin okuwlar guralýar. Şeýle okuw Türkmenabat şäher häkimliginiň 2-nji hünär-tehniki okuw mekdebinde guraldy. Okuwy Türkmenistanyň Merkezi bankynyň welaýat şahamçasynyň maglumatlar we tilsimatlar bölüminiň başlygy Aziz Hudaýberdiýew, «Türkmenistan» döwlet täjirçilik bankynyň «Lebap» şahamçasynyň sanly bank tehnologiýalary we awtomatlaşdyryş bölüminiň hünärmeni Aziza Babamyradowa, «Daýhanbank» döwlet täjirçilik bankynyň welaýat şahamçasynyň bank işleri we awtomatlaşdyryş bölüminiň başlygy Azat Hamraýew geçirdiler. Talyplar sanly tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy netijesinde, ilki bilen, bank hyzmatlarynyň bökdençsiz, çalt ýerine ýetirilip ugrandygy, bank kartlarynyň işjeňligi, karz edaralarynyň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlanandygy, ýurdumyzyň bank edaralarynda elektron banking düzüminiň, nagt däl tölegleriň möçberiniň, onlaýn-hyzmatlar arkaly karzlaşdyrmagyň has artandygy, şeýle hem internet bank hem-de mobil-bank hyzmatlarynyň kämilleşýändigi, hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen bank ulgamynyň i

8 Aprel 2024

Tehnologiýa

Dünýäde iň takyk sagat döredildi: ol 39,15 milliard ýyldan 1 sekunt ýalňyşlyga ýol berýär

ABŞ-nyň Boulder şäherindäki Kolorado uniwersitetiniň alymlary 39,15 milliard ýylda bir sekunt ýitirýän sagat döretmek bilen, öňki rekordyny täzelediler diýip, «Arxiviň» gözlegine salgylanýan «New Scientist» ýazýar. Bu sagatdaky ýalňyşlygyň näderejede ujypsyzdygyna düşünmek üçin 39,15 milliard ýylyň 13,8 milliard ýyllyk ýaşy bolan Älemiň barlygyndan, takmynan, üç esse köpdügini bellemek gerek.

7 Aprel 2024

Tehnologiýa

«Coca-Cola» ýeňil plastik çüýşeleri çykaryp başlar

«Coca-Cola» kompaniýasy öz önümleriniň çüýşelerini täzeden dizaýn etdi. Indi çüýşe gaplar has ýeňil bolar, önümçilikde-de öňküden az plastik ulanylar. Kompaniýanyň wekilleriniň aýtmagyna görä, PET çüýşeleriň täze dizaýny soňky onýyllykdaky iň gowy täzelik bolar. Ilki bilen bazara agramy ýeňledilen çüýşelerde «Coca-Cola», «Sprite», «Minute Maid» we «Minute Maid Aguas Frescas» içgileri çykarylar.

7 Aprel 2024

Tehnologiýa

Sportda innowasiýalar

«7/24. tm» №15 (202), 08.04.2024 Ozal ha­bar ber­li­şi ýa­ly, 1 — 6-njy ap­rel ara­ly­gyn­da Türk­men döw­let be­den­ter­bi­ýe we sport ins­ti­tu­tyn­da «He­re­ket­li we san­ly sport — sport­da in­no­wa­si­ýa­lar» at­ly spor­tuň tä­ze fi­ji­tal gör­nüş­le­ri bo­ýun­ça ýa­ryş­lar ýaý­baň­lan­dy.

7 Aprel 2024

Tehnologiýa

Ýewropa Bileleşigi Ýewropa bilen Aziýanyň arasynda täze optiki-süýümli aragatnaşyk geçirijisini gurar

Ýewropa Bileleşigi Ýewropa bilen Aziýanyň arasynda täze optiki-süýümli aragatnaşyk geçirijisini gurmagy meýilleşdirýär. Şeýlelikde, «Far North Fiber» taslamasy Arktikadaky Demirgazyk-Günbatar geçelgesi arkaly Ýewropa bilen Ýaponiýany birleşdirýän 14,5 müň km kabelden ybarat bolar. Birikme nokatlary Ýaponiýada, ABŞ-da, Kanadada, Norwegiýada, Finlýandiýada we Irlandiýada ýerleşer. Täze taslamanyň bahasy 1 milliard ýewro barabar bolar diýlip çaklanylýar, munuň özi beýleki ugurlaryň bahasyndan has ýokarydyr. ÝB eýýäm «CEF Digital» taslamasynyň çäklerinde başlangyç üçin 23 million ýewro golaý maýa goýdy.

5 Aprel 2024

Tehnologiýa

Hytaýda 5G ulanyjylarynyň sany 851 milliona ýetdi

Statistiki maglumatlara görä, Hytaý Halk Respublikasynda fewral aýynyň ahyrynda mobil telefonlardan peýdalanýanlaryň sany 1,746 milliard ulanyja ýetdi. Şolaryň 851 million internetiň 5G ulgamyndan peýdalanýar. Şol bir wagtyň özünde, ýokary tizlikli ulanyjylaryň birikýän ykjam internet traffigi, geçen ýyl bilen deňeşdirilende 59,8 göterim ýokarlandy we umumy göwrümiň 53,3 göterimine deň boldy.

5 Aprel 2024

Tehnologiýa

Ösüşlere badalga

Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň tapgyrlaýyn amala aşyrylmagy her bir wezipäniň göwnejaý ýerine ýetirilmegini üpjün edýär. Sanly ykdysadyýete tapgyrlaýyn geçmegiň çäklerinde maglumatlaryň kiber howplara garşy goraglylygynyň üpjün edilmegine, şeýle hem düzüm gurluşlarynyň ähli birlikleriniň, maliýe ulgamynyň we döwlet dolandyryşynyň durnuklylygynyň ýokarlandyrylmagyna aýratyn üns berilýär. Agzalýan Maksatnama boýunça 2024 — 2025-nji ýyllarda durmuşa geçirilmeli üçünji tapgyrda ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda sanly intellektual tehnologiýalaryň hem-de usullaryň kämilleşdirilmegini we ornaşdyrylmagyny dowam etdirmek, Diýarymyzda sanly ykdysadyýete geçmekde, ony ösdürmekde gazanylan oňyn tejribe esasynda has netijeli taslamalaryň ornaşdyrylmagyny giňden ýaýbaňlandyrmak bilen baglanyşykly wezipeler bellenilýär.

4 Aprel 2024

Tehnologiýa

Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugy tarapyndan «E-TIR» ulgamyny ornaşdyrmak boýunça taslamalaryň üstünde işlenilýär

Häzirki wagtda Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugy tarapyndan «E-TIR» ulgamyny ornaşdyrmak boýunça taslamalaryň üstünde işlenilýär. Bu bolsa, serhet geçelgelerde resmileşdirme işleriniň doly awtomatlaşdyrylmagyna mümkinçilik berýär. Bu barada Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugynyň resmi saýtynda habar berildi. Çeşmede bellenilişine görä, Türkmenistanyň serhetýaka awtoýollary gümrük nokatlarynyň ählisinde, şol sanda «Altyn Asyr», «Artyk», «Sarahs», «Serhetabat», «Ymamnazar», «Farap», «Daşoguzawtoýollary» we «Garabogaz» gümrük nokatlarynda halkara ýük daşamalaryny amala aşyrýan awtoulaglaryň gümrük serhedinden geçirilmegini tizleşdirmäge mümkinçilik döredýän «TIR-EPD» sanly ulgamy hereket edýär.

4 Aprel 2024

Tehnologiýa

«Sony» 247 megapikselli kamera çykardy

Ýaponiýanyň «Sony» korporasiýasy 247 megapiksel durulykda kamera üçin ilkinji datçigi hödürledi. Bu barada «TechRadar» neşiri habar berýär. IMX811 datçiginiň arka yşyklandyrylan CMOS sensory, 16 bit goldawy we 3:2 gatnaşygy bar. Sensorda düşürilen suratlaryň iň ýokary ölçegi 19,2 müň, 12,8 müň piksel bolar. Surata alyş tizligi sekuntda 5,3 kadr.

1 Aprel 2024

Tehnologiýa

«Agzybirlik tilsimaty» kärhanasy häzirki wagtda noutbuklaryň täze tapgyryny taýýarlaýar

«Agzybirlik tilsimaty» bilelikdäki kärha­nasy häzirki wagtda ýurdumyzyň 2024 — 2025-nji okuw ýylynda okuwa barjak birinji synp okuwçylary üçin noutbuklaryň uly tapgyryny taýýarlaýar. Şu ýyl «Agzybirlik tilsimaty» noutbuklarda hususy inženerler tarapyndan işlenilen original plata shemasyny ulanyp, prosessoryň kuwwatyny hem-de operatiw ýadyň göwrümini ýokarlandyryp, noutbuklaryň modellerini kämilleşdirdi. Bilim gurşawynyň hünärmenleri tarapyndan bilelikde taýýarlanylan köp sanly okuw programmalary ykjam kompýuterleri kiçi synplaryň okuwçylary üçin hakyky kömekçä öwürýär.

1 Aprel 2024

Tehnologiýa

“Sanly ykdysadyýet innowasion merkeziniň” esaslyk maýasyndaky paýnamalary hususylaşdyrlar

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Hojamyrat Geldimyradow anna güni geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň garamagyna “Sanly ykdysadyýet innowasion merkezi” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň esaslyk maýasyndaky paýnamalary bäsleşikli söwda arkaly hususylaşdyrmak baradaky teklibi hödürledi. Türkmenistanyň resmi metbugatynyň habar bermegine görä, wise-premýer döwlet emlägini dolandyrmagyň netijeliligini ýokarlandyrmak, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, amatly işewürlik gurşawyny döretmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

1 Aprel 2024

Tehnologiýa

«Ростелеком» noutbuklar bazaryna çykmagy maksat edinýär

Russiýanyň “Rostelekom” telearagatnaşyk operatorynyň düzümine girýän «Ростелеком Информационные Технологии» kompaniýasy kompýuter önümçiligine başlamagy meýilleşdirýär. Hususan-da, kompaniýa noutbuklary, planşetleri, printerleri we beýleki kompýuter enjamlary öndürer.

29 Mart 2024

Tehnologiýa

Aýda demir ýol peýda bolar

Northrop Grumman kompaniýasy Aýdaky demir ýol taslamasyny düzer. Aýda demir ýol konsepsiýasyny döretmek baradaky şertnama Öňdebaryjy goranyş barlag taslamalary agentligi (DARPA) bilen baglaşyldy. Bu taslama ýeriň hemrasynda düýpli gurluşyklaryň ugurlaryny öwrenmäge gönükdirilen «Aý binagärligi» (LunA-10) maksatnamasynyň çäklerinde durmuşa geçiriler.

28 Mart 2024

Tehnologiýa

Ýewropany kwant hasaplaýyş merkezine öwürjek «Kwant ylalaşygyna» gol çekildi

ÝB agza döwletleriň Baştutanlary Ýewropada kwant hasaplaýyş tehnologiýalary ulgamynda hyzmatdaşlyk etmegiň, maýa goýmagyň we innowasiýalary ösdürmegiň esasyny goýmagy hem-de Ýewropany «dünýäniň kwant jülgesine» öwürmegi maksat edinýän «Kwant ylalaşygyna» gol çekdiler. Kwant hasaplamasy lukmançylyk, energetika we howany modelirlemek ýaly köp sanly ulgamlarda ulanylar. Tomas Skordasyň bellemegine görä, kwant hasaplamasy öndürijiligi ýokarlandyrar, senagatyň ösmegine itergi berer we täze bazarlary açar.

27 Mart 2024

Tehnologiýa

Durmuşyňa şatlyk çaý!

«INSTAX mini 12» täsin kamera döredijilik, dürli öwüşgin we şatlyk bilen pürepür. Medeniýetiň ýörgünli häsiýetini özünde jemleýän bu kamera pastel-mawy, narpyz-ýaşyl, näzik-gülgüne, mawy-gyrmyzy we toprak-ak, jemi bäş sany ajaýyp röwüşden başga-da oňaýly dürli dolandyryşa eýedir. «INSTAX mini 12» döwür bilen aýakdaş gitmek hem ýeňillik bilen surata düşürmek üçin döredilendir. Bu enjamda ýakyndan ajaýyp selfi suratlary düşürip bolýar. Ony Aşgabat şäherindäki «Garaşsyzlygyň 15 ýyllygy» söwda merkeziniň 1-nji gatyndaky 141-nji dükandan satyn alyp bilersiňiz. «INSTAX mini 12» enjamynyň bahasy 1790 manat. Eltip bermek hyzmaty paýtagtymyzyň içinde mugt, welaýatlarymyza bolsa töleglidir.

25 Mart 2024

Tehnologiýa

Ýokary tizlikli «Hyundai Rotem» otlusy Daşkent - Hywa aralygynda gatnar

Özbek paýtagtynda elektrootlulary we metro düzümini işe girizmegi meýilleşdirýärler Geçen hepdede Özbegistanyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew Daşkent şäherindäki käbir kärhanalara baryp gördi diýip, resmi habarlar gullugy haber berdi.

25 Mart 2024

Tehnologiýa

Hytaý bazarynda «EHang» kompaniýasy uçýan taksileri satyp başlady

Uçarmansyz uçýan iki ýolagçylyk ulag 332 müň amerikan dollaryndan alyjylara hödürlenýär. «EHang» hytaý kompaniýasy uçarmansyz uçýan ýolagçy taksileriniň satuwyna başlady.

25 Mart 2024

Tehnologiýa

Elektron kitaplar – sanly ulgamyň ygtybarly ugry

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tagallasy bilen ýurdumyzda ylym-bilim ulgamy ösdürilýär, ýaşlaryň bilim almagyna, giň dünýägaraýyşly bolmaklaryna aýratyn üns berilýär, ýaşlary ylym-bilime ugrukdyrmak esasy ugurlaryň biri bolup durýar. Bu ugurda kitaphana işiniň hem aýratyn orny bardyr. Ýaş nesilde kitap okamaga höwes döretmek, olaryň dünýägaraýşynyň baýlaşmagyny gazanmak üçin wagyz-nesihat işleri hem geçirilýär. Şeýle hem elektron kitaplaryň ähmiýeti, döwrebaplyk hakynda düşündirilýär. Şu nukdaýnazardan ugur alnyp, häzirki wagtda Türkmenistanda sanly bilim ulgamynda täzeçilligi döretmegi we ýaýratmagy, durmuşa ornaşdyrmagy maksat edinýän işler jogapkärli we hemmetaraplaýyn alnyp barylýar. Garaşsyz, baky Bitarap döwletimizde kitaphana işini döwrebap özgertmek, ýaşlary çeper döredijilige höweslendirmek we bu ulgamy kämilleşdirmek babatda ençeme işler durmuşa geçirildi. Häzirki wagtda ýurdumyzyň kitaphanalary bitewi elektron ulgama birleşdirildi. Ulgama birikdirilen şol kitaphanalardan okyjylaryň isleglerine görä, dürli kitaplar bilen tanyşmak bolýar. Ilatyň öwrenmek, bilim almak, okamak islegini döwrebap derejede kanagatlandyrmakda, kitaby saýlamakda, gözlemekde wagty tygşytlamak ýaly mümkinçilikleri özünde jemleýän bu ulgam kitaphana işini kämilleşdirýär.

25 Mart 2024

Tehnologiýa

Sanly ulgamyň mümkinçilikleri

Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän işler halkymyzyň bähbitlerine gönükdirilip, röwşen geljegimizi üpjün edýär. Ähli ugurlarda bolşy ýaly, bilim özgertmeleriniň üstünlikli durmuşa geçirilmegi aýratyn many-mazmuna eýedir. Häzirki döwürde ylmyň we bilimiň ýurduň ykdysady hem-de durmuş zerurlyklaryna gönükdirilmegi ösüşiň berk binýadyny üpjün edýär. Häzirki ajaýyp döwrümizde «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» esasynda ýurduň durnukly ösüşi üçin bar bolan mümkinçilikler işjeň durmuşa geçirilýär. Hususan-da, sanly ulgamyň mümkinçilikleri, döwrebap tehnologiýalar ösdürilýär. Munuň özi köp babatda ýokary derejeli hünärmenleriň, şol sanda ösen tehnologiýalardan oňat baş çykarýan inženerleriň, ylmy işgärleriň taýýarlanylmagyny talap edýär. Şonuň netijesinde bu günki günde üstünlikleriň gazanylmagy üçin ylmyň, önümçiligiň we berilýän bilimiň arasyndaky baglanyşyk has-da berkidilýär. Häzirki bilim özgertmelerinde şu talabyň ýerine ýetirilmegine uly üns berilýär. Bilim, ylym önümçilik bilen içgin sazlaşdyrylýar, talyplar ylmy barlaglara çekilýär, önümçilik tejribelik okuwlarynyň hili ýokarlandyrylýar.

24 Mart 2024

Tehnologiýa