"Türkmen dünýäsi" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-45, 38-60-40, 38-60-44
Email: turkmendunyasi-gazeti@online.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Ene keramaty

Dowamat dowamy söýgüsi bilen,«Enä tagzym, mukaddeslige tagzym».Dünýäñ süññi ýylar hüwdüsi bilen«Enä tagzym, mukaddeslige tagzym». ***

29 Iýul 2022

Edebiýat

Gün şöhlesinden dogry peýdalanyň!

Güneşli Diýarymyzda Gün şöhlesiniň bahasyna ýetip bolmajak uly baýlykdygyny her birimiz bilýäris. Gün şöhlesinden dogry peýdalanylsa, ol bedenimiziň goragyny güýçlendirýär, gan aýlanyşygyny gowulandyryp, oňaýly täsir edýär. Günüň ultramelewşe şöhleleri öýjüklerde diş we süňk üçin hem peýdaly, çaganyň dogry ösmegine-de ýardam berýär. D witamininiň işlenip çykmagyna öz täsirini ýetirýär we çagalarda igleme (rahit) keseliniň, ulularda bolsa osteoparoz keseliniň, alyş-çalyş hadysalarynyň bozulmalarynyň birnäçesiniň D witamin ýetmezçiligi esasynda döremeginiň öňüni alýar. D witamini haçanda biziň bedenimize Günüň şöhlesi düşende, bedende döreýär. Günüň ultramelewşe şöhlesiniň bize gowy täsir edişi ýaly, Gün şöhlesini nädogry ulanyp, yssy wagty gezelenç etsek ýa-da dürli sebäp bilen daş çyksak, onda infragyzyl şöhlesi bedenimize ýaramaz täsirini ýetirýär. Şonda ol Gün urmasyna, beden gyzgynlygymyzyň ýokarlanmagyna, endamymyzyň açyk ýerleriniň Günüň ýokary gyzgynlyk täsiri esasynda ýanyk şikesleri almagyna, deride ýokanç däl keselleriň döremegine, deriniň ir garramagyna, allergiýanyň döremegine, göz keselli, deri sökellikli, ýürek-damar keselli näsaglaryň gaýra üzülme ýaly ýagdaýlaryna getirip biler.

27 Iýul 2022

Saglyk

Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri — dünýäniň ykdysady ösüşleriniň ak ýollary

Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzda köpugurly ulag-aragatnaşyk infrastrukturasyny döretmek ugrundaky başlangyçlary hem-de bu ugurda amala aşyran beýik işleri Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýär. Milli ykdysadyýetimizi köpugurly ösdürmekde, sebitiň we dünýäniň döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyklarymyzy has-da giňeldip, halklaryň dostluk gatnaşyklaryny pugtalandyrmakda halkara ulag geçelgelerine möhüm orun degişlidir. Dünýä döwletleriniň ulag ulgamyndaky ýakyn hyzmatdaşlygy islendik döwletiň ykdysady kuwwatyny, halkynyň eşretli ýaşaýşyny üpjün edýän maksatnamalaryň amala aşmagy üçin giň mümkinçilikleri açýar. Munuň şeýledigi şu ýylyň 18-19-njy iýulynda paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynda ýokary derejede geçen «Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş» atly halkara maslahatda edilen çykyşlardan bütin aýdyňlygy bilen göründi.

26 Iýul 2022

Syýasat

Täze ýokary okuw mekdebi innowasion bilim ojagyna öwrüler

Arkadagly Serdarymyz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýaş nesilleriň döwrebap bilim almaklary, ylmyň çuňluklaryna aralaşmaklary, döwrüň ösen innowasion enjamlaryndan ussatlarça baş çykarýan kämil hünärmenler bolup ýetişmekleri üçin uly tagalla edýär. Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 12-nji aprelinde gol çeken Kararyna laýyklykda, golaýda paýtagtymyzyň Görogly köçesiniň ugrunda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýokary okuw mekdebiniň düýbüniň tutulmagy hem onuň aýdyň subutnamasydyr. Gurluşygynda innowasion we sanly tehnologiýalar işjeň ulanylyp, okuw otaglary hem-de tejribehanalary döwrebap kompýuterler, multimedia we lingafon enjamlary bilen üpjün ediljek ýokary okuw mekdebi innowasion bilim ojagyna öwrüler.

26 Iýul 2022

Ylym

Garaşsyzlyk gadyry

(Başlangyjy 1-nji sahypada) Garaşsyzlyk türkmen halkynyň köpasyrlyk arzuwynyň wysalydyr. Taryha ser salanyňda türkmeniň Ýer ýüzünde ýetmişden gowrak döwlet gurandygyny görmek bolýar. Şol döwletleriň döremeginiň esasynda hem halkyň özerklilik, bitewülik... ýaly bir maksatlaýyn islegleri ýatandyr. Garaşsyzlyk halkyň ruhuny galkyndyrmak bilen şol islegleriň ählisini kanagatlandyrdy.

26 Iýul 2022

Syýasat

Sebit hyzmatdaşlygynda täze çelgiler

(Başlangyjy 1-nji sahypada) Mälim bolşy ýaly, döwletimiz sebit boýunça goňşy döwletleriň ählisi bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga aýratyn ähmiýet berýär. Ýurdumyz Merkezi Aziýada ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň, durnukly ösüşiň bähbidine netijeli gatnaşyklar ugrunda çykyş etmek bilen, sebit hyzmatdaşlygynda işjeň orny eýeleýär. Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 14-15-nji iýulynda döwlet sapary bilen Özbegistan Respublikasynda bolmagy, 21-nji iýulynda bolsa Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň dördünji konsultatiw duşuşygyna gatnaşmak üçin Gyrgyz Respublikasyna iş saparyny amala aşyrmagy sözümize iň täze taryhymyzdan delillerdir.

26 Iýul 2022

Syýasat

Akyldar pähimi äleme dolýar

Häzirki döwürde ýurdumyzyň ähli künjeginde beýik akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllyk şanly senesiniň hormatyna geçiriljek dabaraly çärelere taýýarlyk görmek işleri giň gerim aldy. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda milli medeni diplomatiýamyz bütin dünýäde ýaýbaňlanýar. Bu babatda medeni diplomatiýanyň möhüm bölegi hökmünde halkymyzyň baý taryhyny we milli mirasyny halkara giňişliginde wagyz etmek işi hem ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýar. Hormatly döwlet Baştutanymyzyň tagallasy bilen, döredijiligi adamzat gymmatlyklarynyň iň belent derejesinde saýylýan beýik akyldarymyz Magtymguly Pyragynyň çuňňur pähim-paýhasa ýugrulan ylmy-filosofiki we edebi-çeper eserlerini halkara jemgyýetçiligine ýakyndan ýetirmek baradaky derwaýys işler hem yzygiderli durmuşa geçirilýär.

26 Iýul 2022

Edebiýat

Hazynaly Hazar

Hazar! Gojaman Hazar! Ençeme müňýyllyklar bäri türkmen topragynyň günbatarsynda ýaýylyp gidýän, aňyrsyna göz ýetmeýän uç-gyraksyz bu deňzi ata-babalarymyz dürli-dürli atlandyrypdyrlar. Ýazuw çeşmelerinde onuň Girkan, Gürgen, Kaspiý, Hwalis, Oguz, Tetis, Astrahan, Mazendaran, Tabarystan ýaly birnäçe atlar bilen atlandyrylandygy barada maglumat berilýär. Ýagny, ol bu deňziň kenarlarynda ýaşan taýpalaryň we halkyýetleriň atlary ýa-da olaryň eýelän ýerleri boýunça atlandyrylypdyr. Biziň häzirki wagtymyzda onuň has giňişleýin ýaýran iki sany adynyň biri «Kaspi» bolup, ol 1000 ýyl ozal günortada ýaşan kaspi taýpalaryndan gelip çykýar. «Hazar» ady bolsa VII asyrda deňziň kenarynda mesgen tutan türki halk — hazarlar bilen baglanyşyklydyr. Nusgawy şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň şygyrlarynda hem deňziň Hazar ady tutulýar:

26 Iýul 2022

Jemgyýet

Goşa çynarym

Gel, ikimiz derdinşeli bir sellem,Eý, goşa çynarym, goja çynarym!Şaýady sen düýne dönen döwürleň,Eý, goşa çynarym, goja çynarym! Gypjagyň çaýynyň dolup akyşyn,Saýaňda kerwenleň düşläp çöküşin,Görensiň jerenleň oýnap böküşin,Eý, goşa çynarym, goja çynarym!

26 Iýul 2022

Tebigat

Okan, eşiden zatlarymdan

(«Halkyň hakydasyndaky dünýä» çemeninden) Myhmançylykda nahary boldum edeniňizden soň, öý eýesi: «Alyber, myhman!» diýer. Şonda öý eýesiniň, tagam-duzuň hormatyna bir-iki gezek almalysyň. Bilene bu-da bir edepdir.

26 Iýul 2022

Edebiýat

Söýgüden gurlan bina

Söýgüli aýalyny ajala tabşyryp, Jahan şa näme ederini bilmän, däliremek kaddyna ýetipdir. Aýalyny Barhanpurda jaýlap, şol wagt Hindistanyň bir paýtagty hasaplanýan Agra şäherine dolanypdyr. Mumtazyň ölümine garamaýak halk has-da gynanypdyr. Jahan şa halkyna 2 ýyl ýas tutmak barada perman beripdir. Alty aýdan soň, Mumtaz Mahalyň jesedini Agra şäherine göçürip getirip, Jumna derýasynyň kenarynda wagtlaýynça jaýlapdyr. Jahan şa gurmagy meýilleşdirýän aramgähiniň taslamasyny iki ýylyň dowamynda taýýarladypdyr. Dünýäniň dürli ýurtlaryna adam ýollap, ussat gurluşykçylary, nakgaşlary getirdipdir. Şeýdip, 20 müňden gowrak adamyň gatnaşmagynda 22 ýylyň dowamynda şol wagt dünýäde deňi-taýy bolmadyk ajaýyp bina galdyrylypdyr.

26 Iýul 2022

Jemgyýet

Şygryýet dünýäsi

Arkadagly Serdarymyz, Siz bilen! Bu gün tanaýarlar türkmen neslini,Arkadagly Serdarymyz, Siz bilen!Ýurdum ýada salýar bahar paslyny,Arkadagly Serdarymyz, Siz bilen!

26 Iýul 2022

Edebiýat

Tymsallar

Erkinlik Danalaryň birinden sorapdyrlar:

26 Iýul 2022

Edebiýat

Dilli sütün

Türkmen dilindäki «elipbiý» sözi arap elipbiýiniň başky iki harpynyň — elip we bi harplarynyň goşulyp ýazylmagyndan hasyl bolan sözdür. * * *

26 Iýul 2022

Jemgyýet

Günden goranyň!

Tomus paslynyň häzirki jöwzaly günlerinde Günüň ýiti şöhlesinden talabalaýyk goransaňyz hem-de ýurdumyzda hereket edýän şahsy we jemgyýetçilik arassaçylyk tertip-düzgünlerini doly we dogry berjaý etseňiz, bu möwsümde ýüze çykyp biläýjek hassalyklardan goranyp bilersiňiz. Munuň üçin aşakdaky maslahatlara eýerseňiz peýdaly bolar: Gartaşan we dowamly keselleri bolan adamlar lukman gözegçiliginde bolmaly.

13 Iýul 2022

Saglyk

Milli ykdysadyýetimiz ösüş ýolunda

Özüniň baý serişdelerine daýanmak we ösüşiň öňdebaryjy dünýä tejribesini peýdalanmak bilen, Türkmenistan dünýäniň iň durnukly ösýän, kuwwatly senagaty, oba hojalygy, häzirki zaman ulag üpjünçilik we öňdebaryjy durmuş ulgamlary bolan döwletleriniň birine öwrüldi. Çünki döwlet Baştutanymyzyň ynamly alyp barýan ykdysady syýasaty ýurdumyza jemi içerki önümiň ýokary depginlerini saklamaga, senagat pudagynyň önümçiliginiň möçberlerini, daşary söwda dolanyşygyny artdyrmaga, içerki bazarda harytlara hem-de hyzmatlara bolan nyrhlaryň durnuklylygyny üpjün etmäge mümkinçilik berdi. Hormatly Prezidentimiziň 8-nji iýulda geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde ýurdumyzyň 2022-nji ýylyň birinji ýarymynda durmuş-ykdysady taýdan ösüşiniň jemleri hem sözümize ýeterlik subutnamalardyr. Degişli ýolbaşçylar tarapyndan berlen hasabatlara görä, Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 100,5 göterim, çykdajy bölegi bolsa 98,7 göterim ýerine ýetirilipdir. Ýerli býujetleriň girdeji bölegi 100,4 göterim, çykdajy bölegi bolsa 98,7 göterim berjaý edilipdir. Hasabat döwründe maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi jemi içerki önümiň 14 göterimine barabar bolupdyr. Hasabat döwrüniň jemleri boýunça özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 43,7 göterimi önümçilik desgalarynyň gurluşygyna, 56,3 göterimi bolsa durmuş we medeni maksatly b

12 Iýul 2022

Syýasat

Toý görki — bagşy, öý görki — goňşy

Makalamyza sözbaşy hökmünde alan bu ajaýyp jümlämiz Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen çap edilen «Paýhas çeşmesi» kitabynda ýerleşdirilen. Ata-babalarymyz tarapyndan döredilen çuň manyly bu pähim häzirki wagtda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň bagtyýar durmuşyny aýdyň häsiýetlendirýär. Muny hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasaty netijesinde ýurdumyzda bolup geçýän taryhy wakalar, gelip gowuşýan hoş habarlar, giňden bellenilýän toý-baýramlar doly tassyklaýar. Aýdanlarymyza anyk mysal hökmünde Arkadagly Serdarymyzyň Russiýa Federasiýasynyň ýokary döwlet sylagy — «Dostluk» ordeni we Gahryman Arkadagymyzyň Gazagystan Respublikasynyň ýokary döwlet sylagy — «Altyn bürgüt» ordeni bilen sylaglanmaklary baradaky hoş habarlary, Medeniýet we sungat işgärleriniň hem-de Magtymguly Pyragynyň şygryýet güni mynasybetli şatlykdyr şowhuna beslenen Medeniýet hepdeligini, şeýle hem Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň «Açyk gapylar», hoşniýetli goňşuçylyk syýasatynyň nobatdaky dabaralanmasy netijesinde gözel paýtagtymyzda örän üstünlikli geçirilen altynjy Hazar sammitini uly buýsanç bilen ýatlap bileris.

12 Iýul 2022

Syýasat

Arkadaşlarymyzyň ýürek buýsanjy

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ata Watanymyzyň her güni buýsançly wakalara beslenýär. Göwünlere ganat bekledip, türkmendigiňe buýsandyrýan ol wakalar diňe bir öz ildeşlerimizi däl, eýsem, daşary ýurtly türkmenleri-de guwandyryp, ruhlaryny galkyndyrýar. Muňa olardan sanly ulgam arkaly Dünýä türkmenleriniň ynsanperwer birleşiginiň Diwanyna we redaksiýamyza gelip gowuşýan köpsanly ýürek buýsançlary hem şaýatlyk edýär. Gazetimiziň şu sanynda olaryň käbirlerini okyjylarymyza ýetirýäris. Abdyrahman AHMET ogly,owganystanly türkmenleriňMagtymguly Pyragy adyndakymedeni jemgyýetiniň ýolbaşçysy:

12 Iýul 2022

Syýasat

Ýaşlary galkyndyran maksatnama

Ýaşlar baradaky döwlet syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek, ýaş nesilleriň döwrüň ösen talabyna laýyklykda bilimli bolmagy üçin zerur şertleri döretmek, olaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak, sanly bilimi ornaşdyrmak, ykdysadyýetiň häzirki zaman ösüş şertlerinde ýaşlaryň gujur-gaýratyny telekeçilik işjeňligine gönükdirmek möhüm wezipe bolup durýar. Dünýäniň ykdysady taýdan ösýän islendik döwletiniň mysalynda alanyňda, telekeçiligiň esasy hereketlendiriji güýç hökmünde çykyş edýändigi nukdaýnazaryndan, ýaşlar telekeçiliginiň ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitlenilmegi işewürlikde işjeň orny eýelemäge ukyply, erjel, döwrebap pikirlenýän telekeçileriň täze ýaş nesliniň kemala gelmegine, kiçi we orta telekeçiligiň innowasion häsiýetde ösdürilmegine, ýurduň maýa goýum çekijiliginiň ýokarlanmagyna, täzeçil pikirlenmeleriň, döredijilikli oýlap tapyşlaryň artmagyna mümkinçilik berýändigi bilen düşündirilýär. Şu ýylyň 14-nji iýunynda Gahryman Arkadagymyz döwlet ýaşlar syýasatyny durmuşa geçirmegiň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşmak maksady bilen geçiren maslahatynda «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, ýaşlar telekeçiliginiň hukuk ýagdaýyny we netijeli işlemegini kadalaşdyrýan hukuk binýadyny kämilleşdirmek, ýaşlary telekeçilik işine giňden çekmek üçin höweslendiriş ulgamyny ösdürmek hem-de bu çäreleriň durmuşa geçirilişine Parlament

12 Iýul 2022

Syýasat

Sanly ulgam — ösüşlere binýat

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda uly ösüşler gazanylýar, belent sepgitlere ýetilýär. Häzirki döwri zamanabap tehnologiýasyz göz öňüne getirmegem kyn. Çünki bedew batly ösüşli döwürde bütin dünýäde innowasion özgertmeler amala aşyrylyp, ähli ulgamlara öňdebaryjy tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar. Döwür bilen aýakdaş gidýän ýurdumyzyň bilim ulgamyny hem ösen döwrüň talaplaryna laýyk kämilleşdirmek ugrunda giň gerimli özgertmeler amala aşyrylýar. Soňky ýyllarda ýurdumyzda häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, bilim ulgamynda baý tejribe toplanyldy. Ýurdumyzyň geljekki eýeleri bolan ýaş nesliň giň gözýetimli, sowatly bolup ýetişmegi üçin uly alada edilýär. Paýtagtymyz ak mermerli Aşgabatda hem-de welaýatlarda iň täze kompýuterler, okuw-tehniki enjamlary, interaktiw-multimediýa tehnologiýalary bilen üpjün edilen orta mekdepleriň we çagalar baglarynyň gurlup, ulanylmaga berilmegi ildeşlerimizi çäksiz begendirýär. Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow şu ýylyň 14-nji iýunynda paýtagtymyzdaky Maslahat merkezinde ýaşlar bilen duşuşyp, döwlet ýaşlar syýasatynyň, bu ulgamda milli kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň ileri tutulýan meselelerine bagyşlap maslahat geçirdi. Maslahatda Gahryman Arkadagymyz: «Maglumatlar we tehnologiýalar» asyry diýip atlandyrýan XXI asyrymyzda ylmyň iň täze gazananlary bilen aýakdaş gitmek — milli ykdysadyýeti

12 Iýul 2022

Ylym