Türkmenmetbugat

''Demokratiýa we hukuk'' žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty
Salgysy: Aşgabat şäheri, A. Nowaýy köçe 2022 jaý 86
Telefon belgileri: 38-06-00

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Saglyk sahawaty

Şanly günde Ahal welaýatynyň Bäherden etrap hassahanasyna Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň hasabyndan satyn alnan kämil lukmançylyk enjamlarynyň sowgat berilmegi ýurdumyzda keselleriň öňüni almak, olary anyklamak we bejermek babatda öňdebaryjy tejribeleri giňden ulanyp, lukmançylyk hyzmatlarynyň netijeliligini, elýeterliligini we hilini yzygiderli ýokarlandyrmak ugrunda edilýän tagallalaryň rowaçlanýandygynyň nobatdaky güwäsi boldy. Bäherden etrap hassahanasynyň lukmany Altymuhammet Agaýewiň aýdyşy ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ynsan saglygyny goramak, adamlaryň ömrüniň dowamlylygyny uzaltmak, keselleriň öňüni almak, sagdyn durmuş ýörelgelerini işjeňleşdirmek babatdaky tutumly işleri halkymyzda çäksiz buýsanç döredýär. Etrap hassahanasyna Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna Germaniýanyň «B.Braun» kompaniýasynyň gemodializ enjamlarynyň ikisiniň sowgat berilmegi saglygy goraýyş işgärleriniň buýsanjyny has-da goşalandyrdy. “Dialog+” kysymly emeli böwrek enjamlary häzirki döwrüň ähli talaplaryna doly laýyk gelmek bilen, uly ýaşlylara hem-de çagalara niý

6 sagat öň

Magtymgulynyň döredijiliginde saglyk taglymaty

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynda: «Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragy: «Dürdür bu janyň lezzeti, saglyk anyň soltanydyr» diýýär. Halkymyzyň edep-terbiýe ulgamyndaky päkize ýaşamak babatyndaky edim-gylymlary hem saglyk hakyndaky aladalardan gözbaş alýar» diýip belleýşi ýaly, Magtymguly Pyragynyň döredijiliginiň aglaba bölegi adamzat saglygy hakyndaky taglymatdan gözbaş alýar. Dana akyldarymyz Magtymgulynyň döredijiligi ýaşlary döwrebap terbiýelemekde, olary halal zähmet çekmäge gönükdirmekde, adam saglygyna zyýanly endiklerden daşda saklamakda, ynsanperwer, sagdyn nesil, ygrarlylyk häsiýetli şahsyýetler edip ýetişdirmekde bahasyna ýetip bolmajak hazynadyr.Ata-babalarymyz ýaşamak bagtynyň esasy üç sütüniniň biriniň saglykdygyny aýratyn nygtapdyrlar. Bu hakynda beýik Pyragy atamyz «Il ýagşy» diýen şygrynda şeýle setirleri getirýär:

9 sagat öň

Hozuň saglyga peýdasy

Tebigatyň eçilýän nygmatlarynyň ählisi diýen ýaly, ýerini bilip ulansaň, saglyk üçin peýdalydyr. Hozuň maňzynyň hem adamyň saglygy üçin peýdalydygy gadymy döwürlerden bäri bellidir. Görnükli alym we lukman Seýit Ysmaýyl Gürgenliniň eserlerinde hem hozuň peýdasy barada aýdylyp, ol hozuň maňzyny zäherlenme zerarly bedene zyýan ýetende ulanmagy maslahat beripdir. Muhammet Hüseýiniň «Melhemler hazynasy» atly eserinde bolsa şeýle diýilýär: «Hoz bedeni ýumşadýar, aşgazanda iýmitiň siňdirilmegine ýardam edýär, beýnini, ýüregi we bagry berkidýär». Hoz agajynyň ýurdumyzda diňe bir görnüşi duş gelýär. Ol hem grek hozy diýlip atlandyrylýar. Uzak ýaşaýan agaç bolan grek hozy saglyk üçin peýdasynyň köpdügi bilen beýleki hozlardan tapawutlanýar. Onuň düzüminde A, E, B, C, K witaminleri, sink, ýod, demir bardyr. Grek hozy beloga baýdyr, onuň ýagy hem peýdalydyr.

10 sagat öň

Nesilleriň saglygy — dünýäniň bagtyýarlygy

Ýurdumyzda «Saglyk» Döwlet maksatnamasy netijeli amala aşyrylyp, ilatyň saglygyny goramak we berkitmek babatda uly üstünlikler gazanylýar. 8-nji maýda Bäherden etrabynyň hassahanasyna Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna satyn alnan Germaniýa Federatiw Respublikasynyň «B.Braun» kompaniýasynyň iki sany «Dialog+» kysymly gemodializ enjamynyň sowgat berilmegiň munuň aýdyň mysalydyr.

12 sagat öň

Lukmançylyk hyzmatlary kämilleşdirilýär

Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna alnyp barylýan işleriň gerimi barha giňeýär. Şol işleriň hatarynda golaýda etrabymyzyň hassahanasyna gaznanyň serişdeleriniň hasabyna Germaniýa Federatiw Respublikasynyň «B.Braun» kompaniýasynyň iki sany «Dialog+» kysymly gemodializ enjamyň satyn alnyp berlendigini hem görkezmek bolar. Gany ekstrakorporal usulda arassalamak üçin niýetlenen bu döwrebap lukmançylyk enjamy dowamly böwrek ýetmezçiligi keselinden ejir çekýän näsaglary has netijeli bejermäge, şunuň esasynda olaryň saglygyny gowulandyrmaga, ömrüniň dowamlylygyny artdyrmaga ýardam berýär. Munuň özi halkyň, ilkinji nobatda, ýaşlaryň saglygy baradaky aladanyň ýurdumyzda döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini ýene-de bir gezek tassyklaýar. Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeleriň, şol sanda «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň üstünlikli amala aşyrylmagy netijesinde, ilatyň saglygyny goramakda we berkitmekde uly üstünlikler gazanylýar. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredileni ýaňy ýalydy. Şu gysga döwürde gazna tarapyndan ösüp gelýän ýa

13 sagat öň

«Saglygyň gadryny bilgil...»

Çilim çekmek bütin bedene, ilkinji nobatda hem dem alyş synalaryna uly zyýan ýetirýär. Temmäki tüssesindäki nikotin örän zäherli maddadyr. Ol bedeni yzygiderli zäherläp durýar. Çilim çekýän adamlarda dem alyş synalarynyň dürli keselleri, ýagny bronhit, öýken çişmesi, dem gysmasy ýygy-ýygydan duş gelýär. Temmäki tüssesi ses perdeleriniň işiniň bozulmagyna getirýär.

1 gün öň

Ýaş nesliň saglygyny goramak ugrunda

8-nji maýda Bäherden etrabynyň hassahanasyna Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna satyn alnan Germaniýa Federatiw Respublikasynyň “B.Braun” kompaniýasynyň iki sany “Dialog+” kysymly gemodializ enjamy sowgat berildi. Gany ekstrakorporal usulda arassalamak üçin niýetlenen bu döwrebap lukmançylyk enjamy dowamly böwrek ýetmezçiligi keselinden ejir çekýän näsaglary has netijeli bejermäge, şunuň esasynda olaryň ýaşaýşyny gowulandyrmaga, ömrüniň dowamlylygyny artdyrmaga ýardam berýär.

1 gün öň

Çagalaryň saglygy — döwletiň gymmatly baýlygy

Ahal welaýaty, 8-nji maý (TDH). Şu gün Bäherden etrabynyň hassahanasyna Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna satyn alnan Germaniýa Federatiw Respublikasynyň “B.Braun” kompaniýasynyň iki sany “Dialog+” kysymly gemodializ enjamy sowgat berildi. Gany ekstrakorporal usulda arassalamak üçin niýetlenen bu döwrebap lukmançylyk enjamy dowamly böwrek ýetmezçiligi keselinden ejir çekýän näsaglary has netijeli bejermäge, şunuň esasynda olaryň ýaşaýşyny gowulandyrmaga, ömrüniň dowamlylygyny artdyrmaga ýardam berýär. Munuň özi halkyň, ilkinji nobatda, ýaşlaryň saglygy we abadançylygy baradaky aladanyň ýurdumyzda «Döwlet adam üçindir!», “Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!” diýen ýörelgeler esasynda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini nobatdaky gezek tassyklaýar.

1 gün öň

Çagalaryň saglygy — döwletiň gymmatly baýlygy

Ahal welaýaty, 8-nji maý (TDH). Şu gün Bäherden etrabynyň hassahanasyna Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna satyn alnan Germaniýa Federatiw Respublikasynyň “B.Braun” kompaniýasynyň iki sany “Dialog+” kysymly gemodializ enjamy sowgat berildi. Gany ekstrakorporal usulda arassalamak üçin niýetlenen bu döwrebap lukmançylyk enjamy dowamly böwrek ýetmezçiligi keselinden ejir çekýän näsaglary has netijeli bejermäge, şunuň esasynda olaryň ýaşaýşyny gowulandyrmaga, ömrüniň dowamlylygyny artdyrmaga ýardam berýär. Munuň özi halkyň, ilkinji nobatda, ýaşlaryň saglygy we abadançylygy baradaky aladanyň ýurdumyzda «Döwlet adam üçindir!», “Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!” diýen ýörelgeler esasynda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini nobatdaky gezek tassyklaýar.

2 gün öň

Peýdaly maslahatlar

Saglygy, sagdyn durmuşy üpjün etmek üçin bu ugurdaky berilýän maslahatlary pugta berjaý etseňiz, elmydama ruhubelent hem işjeň bolarsyňyz. Saglygy goraýşyň sagdyn durmuş ýörelgesini yzygiderli alyp baryň, zyýanly endiklerden daşda duruň we bu babatda ösüp gelýän ýaş nesillere we ýetginjeklere görelde boluň, günüň dowamynda kompýuterlerde, smartfonlarda we planşetlerde işläniňizde belli bir wagtda arakesme etmegi unutmaň! Bedenterbiýe we sport bilen yzygiderli meşgullanmak has peýdalydyr. Ýiti respirator ýokanç keselleriň öňüni almak üçin bedeniň kesele garşy durnuklylygyny ýokarlandyrmak maksady bilen witaminlere baý önümler bilen köpräk iýmitleniň, arassaçylyk düzgünlerini pugta berjaý etmegi unutmaň! Antibiotik derman serişdelerini özbaşdak ulanman, lukmanyň maslahatyna eýerseňiz, saglygyňyza zyýan ýetmez. Keselleriň öňüni alyş sanjymlaryny öz wagtynda kabul etmegi ýatdan çykarmaň!

2 gün öň

Il saglygy — ýurt baýlygy

Ynsan başynyň täji Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda bu günki gün raýatlarymyzyň saglygy ýurdumyzyň iň gymmatly baýlygyna öwrüldi. Halkymyza döwrebap saglyk hyzmatlarynyň ýola goýulmagy, milli sport maksatnamasynyň ösdürilmegi, ýaş nesillerden başlap, ähli ýaşdaky raýatlarymyzda sagdyn durmuş endikleriniň kemala getirilmegi ugrunda zerur tagallalar edilýär. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda hem ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-üpjünçilik binýady yzygiderli pugtalandyrylýar.

2 gün öň

Keseli anyklamagyň ygtybarly usuly

Soňky ýyllarda saglygy goraýyş ulgamynyň günsaýyn kämilleşýändigi ildeşlerimizde çuňňur buýsanç döredýär. Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, sagdyn beden we sagdyn ruh Allatagalanyň ynsana eçilen baýlygydyr. Şundan ugur alnyp, ýurdumyzyň şäherdir etraplarynyň ählisinde hereket edýän saglygy goraýyş merkezlerinde we hassahanalarda ilata ýokary derejede hyzmat edilýär. Hassahanalarda ornaşdyrylan häzirkizaman lukmançylyk enjamlary bolsa raýatlaryň saglyk ýagdaýyny takyk anyklamakda we ýokary derejede bejergi bermekde uly ähmiýete eýe bolup durýar. Şeýle lukmançylyk enjamlaryň biri hem magnit-rezonans tomografiýasydyr. Biz hem bu enjamyň ýerine ýetirýän işi barada ýakyndan tanyşmak maksady bilen, welaýat köpugurly hassahanasynyň lukmany Mekan Döwletow bilen söhbetdeş bolduk. — Mekan Geldimyradowiç, ilki bilen, magnit-rezonans tomografiýasynyň ýerine ýetirýän işi barada aýdaýsaňyz!

2 gün öň

Çomujy gumuň şypasy derdiň

Garagumuň eteginde bitýän çomuç keselleriň öňüni almakda we bejermekde iňňän peýdaly ösümlikleriň biridir. Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köpjiltli ylmy-ensiklopedik kitabynda hem çomujyň görnüşleri, ähmiýeti hakda giňişleýin maglumatlar berilýär. Çomuja ata-babalarymyz ýöne ýere: «Çomujy gumuň şypasy derdiň» diýmändirler. Ol keselleriň 50-den gowragynyň bire-bir emi bolup hyzmat edýär.

2 gün öň

Sagdyn ýaşaýşyň gözbaşynda

Ýaz aýlarynda möwsümleýin keselleriň käbiriniň gozgap bilýändigi barada köpimiz bilýäris. Şol kesellere allergiýalar hem degişlidir. Olaryň bir görnüşi pollinoz allergiýasydyr. Ol, esasan, ýelli, tozanly howadan göze, dem alyş ýollaryna ösümlikleriň tozgajyklarynyň düşmegi zerarly döreýär. Eger-de pollinoz allergiýasy dowamly allergiýa öwrülse, onda ol ýylyň beýleki pasyllarynda-da gozgap bilýär. Mysal üçin, gyş aýlarynda sowuk, ýagyşly howa ýa-da tomsuň gyzgyn howasy-da bu keselden ejir çekýänlere bildirýär. Allergiýalar bilen ejir çekýänler bu döwürde has duýgur bolýarlar. Keseliň döremeginiň esasy sebäbi ýel bilen tozanlanan ösümlikleriň polenidir. Ol burnuň akmagy, gözüň gyzarmagy, ýadawlyk, gaharjaňlyk, bokurdagyry, üsgülewük, kämahal demgysma, deride gyzarma ýaly alamatlary öz içine alýar. Keseli anyklamagyň esasy usuly deriniň allergiýasyny barlamakdyr. Şeýle synaglar  deri keseller lukmanynyň gözegçiligi astynda geçirilmelidir. Şeýle-de barlamhanada ganyň umumy barlagy esasynda ýüze çykarylýar.

2 gün öň

Röwşen geljegimiziň binýady

Saglygy goraýyş we sport ulgamlary döwletimiziň hem-de jemgyýetimiziň durmuşynyň möhüm ugurlarydyr. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ulgamlaryň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berýär. Sagdyn bedenli, ruhubelent nesli kemala getirmek jemgyýetiň iň wajyp meseleleriniň biri bolup durýar. Munuň özi, ilkinji nobatda, sagdyn durmuş ýörelgesiniň kadalaryny doly ýerine ýetirmekden we ýaş nesli bu ugra gönükdirmekden ybaratdyr. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly kitabynda belleýşi ýaly, ýaşaýyş üçin ähli amatlyklar döredilen, kämil saglygy goraýyş ulgamy bolan, sagdyn durmuş ýörelgelerine eýerilýän, raýatlar hakynda ähli aladalar edilýän ýurtda adamlaryň ortaça ömrüniň dowamlylygy, çaga dogluşy artýar. Gahryman Arkadagymyzyň işläp düzen «Saglyk» Döwlet maksatnamasynda bu ugurda uly işler göz öňünde tutulandyr. Maksatnama esasynda gurlan saglyk maksatly binalar, oba saglyk öýleri, hassahanalar, şypahanalar we beýleki desgalar, ilkinji nobatda, nesil sagdynlygyny üpjün etmäge niýetlenendir. Saglyk diňe her bir adam üçin däl, eýsem, tutuş jemgyýet üçin uly gymmatlykdyr, çünki ol beden taýdan sagdynlygyň we güýç-kuwwatyň, zähmet hem-de döredijilik işjeňlig

2 gün öň

Bagtly geljegiň bähbidine

Ata Watanymyzyň geljegi ýaşlaryň elinde. Bu ajaýyp hakykat tutuş jemgyýetimizden ýaş nesliň ylymly-bilimli, başarjaň, watansöýer, arassa ahlakly şahsyýetler bolup ýetişmeklerini gazanmak meselelerini ileri tutup çözmegi talap edýär. Bu babatda hormatly Prezidentimiz anyk we jogapkärli wezipeleri kesgitledi. Olarda ýaşlaryň ruhy we beden taýdan sagdyn bolmagyny gazanmak meseleleri hem nazarda tutulýar. Sebäbi diňe hemmetaraplaýyn ösen, kämil şahsyýetler eziz Diýarymyzyň okgunly ösüşlerine mynasyp goşant goşup, durmuşda özleriniň mynasyp orunlaryny tapyp bilerler. Öňden bellenilenleri üstünlikli durmuşa geçirmek işine saglygy goraýyş işgärleri hem netijeli gatnaşýarlar. Biz beýleki kärdeşlerimiz bilen birlikde ilatyň psihiki saglygyny goramak ugrunda anyk we maksatlaýyn işleri alyp barýarys. Ýaşlaryň arasynda ýüze çykýan keselleri bejermek bilen birlikde olaryň döremegine getirýän sebäpleri öwrenip, olary aradan aýyrmak ugrunda ýadawsyz aladalanýarys. Köp ýyllaryň dowamynda geçirilen gözegçilikler ýaşlaryň kadaly ösmegini gazanmakda sagdyn durmuş ýörelgesine eýermegiň, sport bilen meşgullanmagyň ähmiýetiniň uludygyny ynandyryjylykly subut etdi. Bu ugurdan Gahryman Arkadagymyzyň we peder ýoluna wepaly Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň görkezýän göreldeleri ýaş

2 gün öň

Görer gözüň gymmaty

«Görer gözüň gymmaty kör ýanynda bellidir!» diýlişi ýaly, gözlerimizi goramak örän wajyp bolup durýar. Çünki goralmadyk ýagdaýynda göze her hili şikesleriň ýetmegi ahmal. Göz almasynyň şikesleri, köplenç, 4 derejede bolup, birinjisi — göz almasynyň ýeňil şikesidir. Ikinjisi orta derejeli, üçünjisi agyr, dördünjisi bolsa örän agyr derejeli şikes bolup, göz almasynyň içki gatlaklarynyň daşyna çykmagy, göz hana diwarlarynyň döwülmegi bilen häsiýetlendirilýär.

2 gün öň

Ynsan saglygynyň goragynda

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň pähim-paýhaslary esasynda ýurdumyzda «Saglyk» Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa ornaşdyrmak, halkymyzyň saglyk ýagdaýyny gowulandyrmak, adam ömrüniň dowamlylygyny artdyrmak, saglygy goraýyş hyzmatlaryny halkara ölçeglerine laýyklykda ösdürmek hem-de innowasion tehnologiýalara, öňdebaryjy lukmançylyk ylmynyň gazanan baý tejribelerine esaslanýan kämil we ýokary derejeli saglygy goraýyş ulgamyny döretmek ugrunda bimöçber tagallalar edilýär. Ilatymyza hödürlenilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň görnüşleri giňeldilip, hili ýokarlandyryldy. Bu hem ugurdaş düzümleriň yzygiderli ösdürilmegi hem-de döwrebaplaşdyrylmagy esasynda amala aşyryldy. Saglygy goraýyş ulgamyndaky gazanylan üstünlikleriň biri hem, dünýäniň öňdebaryjy öndürijileriniň enjamlary bilen üpjün edilen Mary welaýat Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezidir. Dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň döwrebap enjamlary bilen enjamlaşdyrylan Mary welaýat Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkeziniň açylyp ulanmaga berilmegi ýurdumyzda ynsan saglygynyň jemgyýetiň hem döwletiň iň ýokary gymmatlygy bolandygyny we şeýle bolmagynda galýandygyny nobatdaky gezek tassyklady. Ulanmaga berlen bu merkez

2 gün öň

Pasyllaryň aýratynlyklaryna laýyklykda

Gün şöhlesinden goranmak we möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin peýdaly maslahatlar: Sagdyn durmuş ýörelgesini berjaý etmeli, arassa agyz suwuny ýeterlik mukdarda içmeli.

2 gün öň

Saglyk size ýaran bolsun!

BAHAR PASLYNDA KESELLERIŇ ÖŇÜNI ALMAK ÜÇIN PEÝDALY MASLAHATLAR: Bahar aýlary möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin her bir adam öz saglygyny goramaga örän jogapkärli çemeleşip, bellenilen kadalary gyşarnyksyz berjaý etmeli, lukmanlaryň berýän maslahatlaryna eýermeli.

2 gün öň

1
2
3
4
5
6
7
8
...
347
348
›