"Neutral Turkmenistan" newspaper

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-18, 39-95-82, 39-95-88
Email: neutralturkmenistan-gazeti@online.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Möw­süm­le­ýin ke­sel­le­riň öňü­ni al­mak üçin peý­da­ly mas­la­hat­lar:

1. Bedeniň kesele garşy göreş ukybynyň ýokary bolmaklygyny gazanmak üçin sagdyn durmuş ýörelgesini berjaý etmeli. Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanyp, sagdyn iýmitlenmeli. Ir säher bilen we agşamara arassa howada ýarym sagat pyýada ýöremeli. 2. Öz burnuňyzyň nemli bardasyna hem-de çagalaryňyzyň burnunyň nemli bardasyna oksolin melhemini çalmagy endik edinmeli.

8 Ýanwar 2023

Saglyk

Möw­süm­le­ýin ke­sel­le­riň öňü­ni al­mak üçin peý­da­ly mas­la­hat­lar

Be­de­niň ke­se­le gar­şy gö­reş uky­by­nyň ýo­ka­ry bol­ma­gy­ny ga­zan­mak üçin sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ni ber­jaý et­me­li. Be­den­ter­bi­ýe we sport bi­len meş­gul­la­nyp, sag­dyn iý­mit­len­me­li. Ir sä­her bi­len we ag­şa­ma­ra aras­sa ho­wa­da ýa­rym sa­gat py­ýa­da ýö­re­me­li. Özü­ňi­ziň hem-de per­zent­le­ri­ňi­ziň bur­nu­nyň nem­li bar­da­sy­na ok­so­lin mel­he­mi­ni çal­ma­gy en­dik edin­me­li.

8 Ýanwar 2023

Saglyk

Sagdynlygyň we bagtyýarlygyň binýady

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ýaşlaryň ýokary derejede bilim almaklary, hünär öwrenmekleri, bedenterbiýe hem-de sport bilen yzygiderli meşgullanyp, berk bedenli hem-de sagdyn ruhly şahsyýetler bolup ýetişmekleri üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Ýaşlaryň sagdyn ynsanlar bolup ýetişmeginde bedenterbiýe bilen meşgullanmak möhüm orna eýedir Bedenterbiýe bilen meşgullanylanda dartgynlylyk aýrylýar, adamyň gan aýlanyşy gowulanýar, ýürek-damar ulgamy işjeňleşýär, bedendäki madda alyş-çalşygy ýokarlanýar. Bedenterbiýe maşklary uzak iş gününiň dowamynda bedeniň esasy zähmet çekýän böleklerine we agzalaryna kuwwat bermäge ýardam edýär. Hereket işjeňligi sökellikleriň öňüni almaga hem-de şähdaçyk, ruhubelent bolmaga kömek edýär.

6 Ýanwar 2023

Saglyk

Saglyk hakynda

Bedeni berkidýän zähmet we maşklar dermandan hem peýdalydyr. A. Musso.

6 Ýanwar 2023

Saglyk

Maşk be­de­ni berkid­ýär

Maşk et­me­giň ru­hy we fi­zi­ki sag­ly­ga peý­da­sy sa­nar­dan köp. Luk­man­lar, esa­san hem, gyş pas­ly­nyň do­wam ed­ýän gün­le­rin­de maşk et­me­giň äh­mi­ýet­li­di­gi­ni bel­le­ýär­ler. Yzy­gi­der­li maşk et­mek be­de­niň im­mu­ni­te­ti­niň güýç­len­me­gi­ne ýar­dam ed­ýär. Hä­zir­ki wagt­da ke­sel­le­riň kö­pü­si he­re­ket­siz­lik­den ýa-da otu­rym­ly iş ýö­rel­ge­sin­den ýü­ze çyk­ýar. My­sal üçin, he­re­ket­siz­lik be­de­niň ar­tyk­maç ag­ram­ly bol­ma­gy­na ge­ti­rip bil­ýär. Ka­da­dan da­şa­ry köp ag­ram bol­sa, dür­li nä­hoş­luk­la­ra se­bäp bol­ýar. Şeý­le­lik­de, yzy­gi­der­li maşk et­mek ýa-da sport bi­len meş­gul­lan­mak adam sag­ly­gy­na oňyn tä­sir ed­ýär. Go­laý­da «Al­ler­gy» žur­na­lyn­da çap edi­len ma­ka­la­da fi­zi­ki he­re­ke­tiň im­mu­ni­te­ti güýç­len­dir­ýän­di­gi, ýo­kanç ke­sel­le­riň öňü­ni al­ýan­dy­gy bel­le­nil­ýär. Öw­li­ýä­gu­ly Mäm­me­dow,Türk­men döw­let be­den­ter­bi­ýe we sport ins­ti­tu­ty­nyň öw­re­ni­ji mu­gal­ly­my.

6 Ýanwar 2023

Saglyk

Gyş paslynda döräp biläýjek möwsümleýin ýiti respirator ýokanç keselleriniň öňüni almak boýunça maslahatlar:

* Şahsy we jemgyýetçilik arassaçylygy babatdaky tertip-düzgünleri berjaý ediň! Elleriňizi arassa saklaň! * Jemgyýetçilik ýerlerine barmazdan öň, hökman burnuň nemli bardasyna oksolin melhemini çalyň.

5 Ýanwar 2023

Saglyk

Limonyň peýdasy

Limon adamyň ýokanç kesellere garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrýar. Limony ary balyna garyp iýmek üsgülewügiň bire-bir emidir.

5 Ýanwar 2023

Saglyk

Berjaý edilmeli maslahatlar

Şahsy we jemgyýetçilik arassaçylygy babatdaky tertip-düzgünleri berjaý ediň! Elleriňizi arassa saklaň! Gartaşan adamlar we çagalar daşaryk çykmazdan, jemgyýetçilik ýerlerine barmazdan öň, hökman burnuň nemli bardasyna «Oksolin» melhemini çalmaly.

4 Ýanwar 2023

Saglyk

Saglygy goraýşyň üstünlikleri

Ata-babalarymyz, ene-mamalarymyz taryhyň uzak dowamynda tebigaty, onuň ösümlik we haýwanat dünýäsini öwrenmek arkaly halk lukmançylygynda köp tejribe toplapdyr we keselleriň öňüni almak, anyklamak, bejermek ugrundaky bilimlerini bize miras galdyrypdyr. Halkymyz edebi, medeni, taryhy, tebigy mirasa baý halk. Gadymy halkymyzyň düýe malynyň önümleri, dermanlyk ösümlikleri adamyň saglygyna peýdaly, bejeriji häsiýeti bilen meşhurdyr. Tebigat türkmen halkyna daglary, düzleri, deňzi, derýalary, çeşmeleri, dermanlyk häsiýetli ösümlik dünýäsini we täsin jandarlary peşgeş berdi. Günüň şöhlesi, suw, howa, türkmen topragynyň özboluşly florasy we faunasy diňe gözellik bolmak bilen çäklenmän, eýsem, adamyň saglygyna hem uly peýdasyny ýetirýär. Olary gorap saklamak we rejeli peýdalanmak biziň borjumyzdyr. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamy uly ösüşlere beslenýär. «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň çäklerinde uzak geljegi nazarlaýan giň gerimli özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar. Ilatyň saglygyny goramak, ýokanç we ýokanç däl keselleriň öňüni almak, ýaramaz endikleriň adamyň saglygyna ýetirýän zyýanly täsirlerinden goramak maksady bilen BSGG-niň ülňülerine laýyk gelýän strategiýalar we maksatnamalar işlenip düzülýär we üstünlikli durmuşa ornaşdyrylýar.

4 Ýanwar 2023

Saglyk

Kişmiş — datly iýmiş

Biziň bereketli topragymyz dürli ir-iýmişlere baýdyr. Bu ir-iýmişlerden gawun, garpyz, hyýar, alma, injir, nar, kişde, kişmiş ... hemmesi jana lezzet, derde derman önümler hasaplanylýar. Türkmen saçagynyň datly bezegi bolan kişmiş şolaryň iň ýokumlylarynyň biridir. Kişmiş üzümiň guradylan görnüşidir. Köp miweler kakadylanda, gaýnadylanda ýokumlylygyny belli bir derejede ýitirýär. Iýmişiň bu görnüşi guradylandan soň peýdasynyň has-da köpdügi bilen tapawutlanýar. Kişmişiň dürli görnüşleri bardyr. Olardan dört görnüşi has hem ýörgünlidir. Biziň ýurdumyzda onuň gara we sary reňkli görnüşleri köp ulanylýar. Olaryň bedeniň dürli kesellere garşy göreşmek ukybyny artdyrýandygyny, rahatlandyryjy serişdedigini bellemeli. Galyberse-de, onuň ganazlykdan ejir çekýänlere, aşgazanagyrylylara peýdalydygyny halk lukmançylygynyň tejribeleri tassyklaýar.

4 Ýanwar 2023

Saglyk

Saglyk – ynsan başynyň täji

«Türkmenistan Sport», № 4 (16), 2022 Ata-ba­ba­la­ry­myz ça­ga ter­bi­ýe­si­ne he­mi­şe uly üns be­ripdir. Olar ne­sil ter­bi­ýe­sin­de pe­der­le­ri­miz­den mi­ras ga­lan edep-terbiýäni ýer­lik­li peý­da­lan­ma­gy ba­şa­ryp­dyr­lar. Pederlerimiz ýaş­larda her bir işe jo­gap­kär­li çe­me­leş­mek duý­gu­la­ry­ny oýa­ryp­dyrlar. Ýaş­lar üçin ýör­gün­li bo­lan ýe­di ha­zy­nanyň hökman olarda bolmagyny isläpdir. Ine, ol ýedi hazyna — sag­lyk, akyl, na­mys, ni­ka, sa­ga­dat­ly per­zent, gul­luk, din-iman. Ýe­di ha­zy­na uly baý­lyk hök­mün­de ga­ran pe­der­le­ri­miz ça­ga­la­ry­na öwüt-ün­dew eden­le­rin­de: «Şu baý­lyk­la­ryň her bi­ri­ni özü­ňiz­de jem­läp, ola­ra jo­gap­kär­li çe­me­le­şip, dur­mu­şy­ňy­zyň be­ze­gi­ne öw­rüp bil­se­ňiz, bagt-be­re­ket, ab­raý- hor­mat si­zi he­mi­şe öz sa­ýa­syn­da sak­lar!» di­ýip­dir­ler. Bi­zem ýe­di ha­zy­na­nyň bi­ri ha­sap­la­nyl­ýan baý­lyk ba­ra­da gür­rüň ber­me­gi ma­kul bil­dik.

4 Ýanwar 2023

Saglyk

Bedenterbiýe — beden saglygy

«Türkmenistan Sport», № 4 (16), 2022 Be­den­ter­bi­ýe bi­len yzy­gi­der­li meş­gul­lan­mak be­de­ni­ňi ter­bi­ýe­le­mek­dir. Be­den sag­dyn­ly­gy di­ňe bir adam üçin däl, eý­sem tu­tuş jem­gy­ýet üçin uly gym­mat­ly baý­lyk bo­lup dur­ýar. Çün­ki ol sag­dyn­ly­gyň we güýç-kuw­wa­tyň, zäh­met hem-de dö­re­di­ji­lik­li iş­jeň­li­gi­niň, umu­man, aba­dan dur­mu­şyň göz­ba­şy­dyr. Mu­ny en­di­gi­ne öw­ren yn­san­lar he­mi­şe sag­dyn­dyr we göw­na­çyk­dyr. Sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ne eýe­rip, ýyl­sa­ýyn bu he­re­ke­te türk­me­nis­tan­ly­la­ryň bar­ha köp san­ly­sy go­şul­ýar. Hu­su­san-da, Türk­me­nis­ta­nyň Be­den­ter­bi­ýe we sport ba­ra­da­ky döw­let ko­mi­te­ti­niň ga­ra­ma­gyn­da­ky eda­ra­la­ryň sport bi­len meş­gul­lan­ýan tür­gen­le­ri­niň sa­ny bar­ha art­ýar. Mu­nuň özi sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­niň pug­ta­lan­ma­gy­na, adam­la­ryň bag­ty­ýar dur­mu­şy­nyň üp­jün edil­me­gi­ne ýar­dam ber­ýär. Mä­lim bol­şy ýa­ly, hor­mat­ly Pre­ziden­ti­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da ýur­du­myz­da be­den­ter­bi­ýe he­re­ke­ti­ni art­dyr­mak­da, sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­ni wa­gyz et­mek­de adam sag­ly­gy­na peý­da­ly tä­si­ri­ni ýe­tir­ýän wa­jyp iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Be­den­ter­bi­ýe we sport bi­len yzy­gi­der­li meş­gul­lan­mak üçin ýur­du­myz­da äh­li şert­ler dö­re­di­lip be­ril­ýär. Mu­ňa tür­gen­le­riň ga­zan­ýan ne­ti­je­le­ri aý­dyň my­sal­

4 Ýanwar 2023

Saglyk

Ekologiýa taýdan arassa şäher

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň çäginde, pederlerimiziň şöhrata beslän mukaddes taryhy topragynda gurulýan Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezi — Arkadag şäheri bu gün ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şuglasy bolup ýalkym saçýar. Şäherde gurlan birnäçe binalara taryhy şahsyýetlerimiziň atlarynyň dakylmagy halkyň arzuw-isleginiň amala aşmasyndan, pederlerimize goýlan belent sarpadan nyşandyr. Häzirki wagtda Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda gurluşygy dowam etdirilýän döwrebap şäheriň binagärlik keşbinde Watanymyzyň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösüşi şöhlelenip, ýaşaýyş-durmuş üpjünçiliginiň guralyşynda milli mirasymyzyň, ruhy gymmatlyklarymyzyň, halkymyzyň köpasyrlyk baý taryhynyň, medeni däpleriniň öz beýanyny tapýandygy saglygy goraýyş ulgamynyň işgärlerini hem çäksiz buýsandyrýar.

4 Ýanwar 2023

Saglyk

Bagtyýar — täze ýylda ilkinji doglan çaga

Oglanjyk öz ady bilen bile dünýä geldi Paýtagtymyz Aşgabatda ýaşaýan Mommadowlaryň maşgalasy üçin täze ýyl turuwbaşdan düşümli, döwletli geldi. Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezinde täze ýylyň gadam goýan ilkinji minutlarynda olaryň ogul perzentleri dünýä indi. Bu oglanjyk täze, 2023-nji ýylda ýurdumyzda ilkinji dünýä inen çagadyr.

3 Ýanwar 2023

Saglyk

Hormatly ildeşler!

Täze ýyl agşamynda iýmitiňize ünsli boluň! Garym-gatym iýmekden saklanyň! Şahsy we jemgyýetçilik arassaçylyk tertip-düzgünlerini berk berjaý etmeli. Elleri hemişe arassa saklamaly.

31 Dekabr 2022

Saglyk

Saglyk hakda pähimler

Tä­ze ýyl ag­şa­my­nyň ta­gam­la­ryn­dan aşa köp hem-de ga­rym-ga­tym edip iý­mek sag­lyk üçin zy­ýan­ly­dyr. Baý­ram­çy­lyk sa­ça­gyn­da­ky nyg­mat­la­ra üns­lü­räk çe­me­leş­me­gi ýat­lat­mak bi­len, sag­ly­ga de­giş­li şu pä­him­le­ri hö­dür­le­ýä­ris.

30 Dekabr 2022

Saglyk

Saglyk — beglik

Şahsy we jemgyýetçilik arassaçylygy babatdaky tertip-düzgünleri berjaý ediň! Elleriňizi arassa saklaň! Pasla görä ünsli geýniň we çagalaryňyza gözegçilik ediň!

28 Dekabr 2022

Saglyk

Saglygymyz öz elimizde

Täze ýyl baýramçylygynda adatça, gije sagat 22:00 —00:00 bolýança garaşman, agşamara ýuwaş-ýuwaşdan naharlanyp durmalydyr. Agyrrak naharlary irräk iýip, gijara ýeňil tagamlary iýmek maksadalaýykdyr. Täze ýyl saçagyna, esasan, hamyrly, ýagly, süýji önümler däl-de, belokly önümlerden (ýagsyz göle, sygyr eti, balyk, ýumurtga) bişirilen naharlary goýmak saglyk üçin peýdalydyr. Nohutdan, noýbadan, mekgejöwenden, käşirden, şugundyrdan, kelemden, ýumurtga, şöhlat we maýonez goşulyp taýýarlanan işdäaçarlaryň terligine ünsli bolmaly. Olara derek pomidory, hyýary, bolgar burçuny, sogany, sarymsagy, ter gök otlary köpräk ulanmak has peýdalydyr. Elbetde, islendik baýramçylykda süýji nygmatlar bilen çaý içmek endige öwrülendir. Olary saglyga oňyn täsir edýän ýagdaýda taýýarlamak mümkindir. Hoşboýluklar atylyp demlenen çaý sowuk gyş gijesinde endamyňy gyzdyrýar, keýpiňi göterýär, ýadawlygyňy aýyrýar. 100 gram çaýa 1 apelsiniň gabygyny, külkelenen myhagyň (gwozdika) 1 çaý çemçesini, biraz dalçyn (korisa) we zenjebil (imbir) goşmaly. Çaýyň gapdaly bilen kädi mürepbesini ýa-da injir şirinligini iýmek has peýdalydyr.

28 Dekabr 2022

Saglyk

Lukman hekim baradaky ýatlamalardan

Orta asyryň beýik akyldar alymy, filosofy, lukmany ibn Sina Eýranyň Hemedan şäherinde 1037-nji ýylyň 18-nji iýunynda 57 ýaşynda aradan çykypdyr we şol ýerde hem jaýlanypdyr. Alym ençeme uly göwrümli ylmy iş ýazypdyr. Lukman Hekimiň kakasyna Abdylla diýer ekenler. Onuň işini dowam etdirijileriň biri hem Jürjany bolupdyr. Jürjany ibn Sinanyň ýazyp ýetişmedik ençeme ýazgylarynyň yzyny dowam edipdir. Ibn Sina bir gezek düýpli ýarawsyzlyk tapyp, özüniň öljekdigini duýupdyr. Şonda ol özüniň şägirtlerine: “Mundan ozal men öz-özüme däri-derman edip, özümi bejerip gelen bolsam, indi meniň bu sataşan derdime güýjüm ýetenok, oňa siziňem güýjüňiz ýetmez. Şonuň üçinem siz meniň bu sataşan derdime däri-derman gözlemäň, bu derdi bejermekligiň ýoly ýok” diýipdir-de, olara ýüzlenip: “Siz meniň iň sowatly şägirdim hem talybymsyňyz. Meniň öwrenip we öwredip ýetişmedik zatlarymy siz dowam etmelisiňiz. Meniň bu aýtjak zatlarymy berk belläň! Men bu sözleri öz çagalaryma elmydama nesihat edip geldim. Indem size nesihat edýärin, siz hem öz geljekki nesilleriňize nesihat ediň:

28 Dekabr 2022

Saglyk

Peýdalanyp ulansaňyz...

Süýt ýaşaýşyň şerbedi Beýik lukman Ibn Sina: “Ynsan üçin iň peýdaly önümleriň biri süýtdür” diýýär. Geçmişde “Süýt ýaşaýşyň şerbedi” diýlip atlandyrylypdyr.

28 Dekabr 2022

Saglyk