"Garagum" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-83, 39-96-05, 39-96-07
Email: garagum-zurnaly@online.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Goja we ýer (nowella)

Ine, alma nahalyny aldym! Gögerermikä?! Gögerse gerek! Pyntyklary terje. Geçen ýyl alyp ekenlerim-ä gögermedi. Hurma nahalyny gögertmek juda kyn. Ynjyk agaç. Belki, meniň üçin şeýledir. Bu ugurdan oňat baş çykarýan diýip bilmen. Men bagbançylygy ondan-mundan eşidişime, öz başaryşyma görä edýän kişi.

9 Dekabr 2022

Edebiýat

Goşa ýyldyz (dokumental hekaýa)

Boýy arabanyň arşyna zordan ýetýän çaganyň lüýge gaýym çümen tekeri horja egni bilen dyzanyp-dyzanyp itekläp durşuna dözmedik adam gök eşeginden düşdi. Arabanyň beýleki tarapyna geçip bir iterende her teker ýarym batmançarak batgany göterip, zordan gozgandy. Hynçgyrmaga-da gurbaty galmadyk garry eşek: «Şeýdiň how, meň özüme eýgerderden agyrrak bu» diýýän ýaly, gulaklaryny bir ýapyrdy-da, ýadawlyk bilen toýnaklaryny öňe atdy. Gaýradan hazlap öwüsýän sörtük içiňden-bagryňdan geçip barýardy. Ona golaý araba, eşeklidir pyýada adamlaryň hatary göçi däl-de, kerweni ýada salýardy. Hany kerweniň hatary gurgun, gülebendi doly, ýoly düzüw bolsa nä söz! Garagumy ýakalap, onda-da köne Lebap — Mary ýoluna kän golaýlaman, gyrmyl ýöriş bilen gelýänleriň haly harapdy. Arabalaryň üsti çülpe çaga bilen garry-gurty, aýal-ebtatdan doludy. Ýöräre gurbaty barlar oňa mündürilenokdy.

9 Dekabr 2022

Edebiýat

Gijigen myhman (erteki)

Bir bar eken, bir ýok eken, hä­zir­ki za­man­lar­da gaz, dur­na, ör­dek, ala­hek­ge, ser­çe, ok­lu­kir­pi, pyş­baga hem-de gur­ba­ga da­gy dost bo­lup­dyr­lar. Ola­ryň her­si aý­ry ýer­de ýa­şa­sa-da, ma­hal-ma­hal bi­rek-bi­rek­den ha­bar alyp du­rup­dyr­lar. Iň esa­sy-da, her ge­zek bi­ri­niň öýü­ne üý­şüp, uzak wagt­lap şa­ga­laň gu­rap otu­rar eken­ler. Şol gü­n öý eýe­si dost­la­ry­na giň­den sa­çak ýa­zyp, uly hez­zet-hor­mat eder eken. Mah­la­sy, olar şol gü­ne maş­ga­la to­ýy hök­mün­de ga­rap­dyr­lar. On­soň toý ça­ky­ly­gy­ny alan dost­lar öz­le­ri­niň äh­li iş­le­ri­ni taş­lap, ça­gy­ry­lan ýe­re em­gen­män ba­rar eken­le­ri. Kä toý­lar saz-söhbet bi­len şa­dy-hor­ram­lyk­da geç­se-de, kä­sin­de öza­ra dü­şü­niş­mez­lik­ler ýü­ze çy­kyp­dyr, şon­da-da äh­li zat gü­la­la-gül­lük bi­len çö­zü­lip­dir, ag­zy­bir­lik hem­me zat­dan üs­tün çy­kyp­dyr. Ine, Tä­ze ýy­lyň öňü­sy­ra­syn­da hem olar ör­de­giň öýü­ne ýyg­na­ny­şyp­dyr­lar. Ör­dek ir­gö­zin­den to­ýuň sa­ça­gy­ny her dür­li ir-iý­miş­den dol­dur­ma­gyň ala­da­sy­ny edip­dir. Dur­na bol­sa bu üýşmeleňiň ça­ky­ly­kçysy bolup, dost­la­ry­na ýe­kän­me-ýe­kän ha­bar edip çy­kyp­dyr. Şeý­di­bem şol ge­zek pyş­ba­ga­dan baş­ga­sy wag­tyn­da ge­lip­dir. Olar ör­de­giň naz-nyg­mat­dan bol sa­ça­gy­ny gö­rüp, agyz­la­ry­ny açyp­dyr­lar. Ýö­ne hiç kes oňa el ur­ma­ga milt edip bil­män­dir. Ör­dek:

9 Dekabr 2022

Edebiýat

Maşgala mukaddesligi (dokumental hekaýa)

Güýz aýlary harby gullugy dynyp, sag-aman öýe dolanan günüm edilen üýşmeleň sowlup, ertesi «göz aýdyňa» gelenler öýlerine, işli-işine gyssandylar. Gyzgalaňly pagta ýygym möwsümi bolansoň boş adam ýok. Şu gün irden kakamy ekin üstüne ýatymlyk ugradan ejem içerileri arassalamaga başlady. Özümden kiçi basdaş inim Aga harby gullukda, işe ýaran beýleki jigilerim pagta ýygýardylar. Öýde diňe iki ýaşly kiçi jigim bilen bir hepdeläp öýümizde meniň ýoluma garaşan mamam bardy. «Menem boş oturmaýyn» diýip, soňky döwür az-kem ünsden düşürilen mellekde güýmenmäge başladym. Mamam daşaryk çykdy. Pilime ýaplanyp, ony synlamaga durdum. Müçesi kiçem bolsa, sagat, tüweleme. Akyl-huşy ýerinde, «şetdat ýaly» diýilýänlerden. Çagakak onuň gelmegi biziň üçin her gezek toý-baýramdy. Şol wagtlar ýaşuly adamlaryň ýanyna göterýän gara reňkli agzy syrmaly torbasy bolardy. Mamamyň nirä gitse ýanyndan aýyrmaýan şol torbasynda şaha nabat, pampaza, pürçükli süýjüler, dürli kökeler hökman bolardy. Käte arassaja mata dolanan horaz süýji dagam çykaýardy. Ana, mamamyň, şol garaja torbasy könelipdir, ýöne şonda-da ýamap-ýelmäp gapdalyndan galdyranok. Güneşlemäge çykan mamam jaýymyzyň güneý tarapyna atylan gülli keçäniň üstünde arkasyny diwara ýaplap otyrdy. Gözi kütelipdir diýäýmeseň jam ýaly, ýatkeşligem gowy. Elleri bilen sermäp, torbasynyň gopan bagyny tikmäge oturan mamamy synlap durşuma, men çagalyk dünýäme d

9 Dekabr 2022

Maşgala

Umyt uçguny (hekaýa)

Gültäç otagyň töründe üçemler üçin niýetlenen giň sallançagyň bagyny çekip oturyşyna: «Aýmelegim, Gülmelegim, Bakym, siziň şu owadan didaryňyza gowuşmak üçin näçe ýyllap umyt, arzuw edip, gijelerine uklaman Alla ýalbaryşymy, käwagt sabyr-takadymy ýitirip, giň dünýäniň maňa dar görnendigini bir bilsediňiz! Ýöne «Umytly guş Käbä ýetmiş» diýenleri çyn eken. Bu gün kalbymdaky umyt uçgunlarym alawlap duran ataşa döndi. «Üçem çagany kemala getirmek aňsad-a däldir» diýýänler bar. Ýok, ýok, meniň üçin bu kynçylyk däl-de, ruhumy ganatlandyrýan lezzet. Siziň uklap ýatyrkaňyz, ýylgyran bolmaňyz, ýüzüme naşyja bakmagyňyz mende güller bilen gurşalan owadan dünýäniň ajaplygy ýaly duýgyny oýarýar. Özümiň bagtdan egsilmez paýlydygymy söz bilen düşündirip bilemok» diýip, mylaýym owaz bilen aýdyp oturan hüwdüsini dowam etdi. ...Güller eje bilen Berdi aganyň ähli yhlasyny özünden kiçi jigilerine siňdiren nowbahar gyzy Gültäç durmuş akabasynyň çyrpynýan tolkunlarynyň jümmüşinde ulugyz bolanyny hem duýman galdy. Eýleden-beýleden gelýän sawçylaryň habaryny aldyrmady. «Men gitsem, jigilerim hor bolmazmy?» diýip alada etdi. Ejesi görgüli käte janserek bolanda:

9 Dekabr 2022

Edebiýat

Ene mähri (hekaýa)

Öýlän sagat bäş töweregidi. Gülnar aşhanada agşamlyk naharynyň hysyr­dysy bilen meşguldy. Şol wagt daşky işik açylyp, gyzjagazlary öýe girdi. Uýalaryň ulusy Aýgözel jigisi Gülaýymy çagalar bagyndan getiripdi. — Eje, biz geldik — diýip, begenişip gapydan giren gyzlar ejeleriniň boýnundan gujakladylar.

9 Dekabr 2022

Edebiýat

Gysga gepim — gymmatym (kyssaýy rubagylar)

Gü­ne se­ri­len gap­laň ha­my­nyň kö­le­ge­sin­de ýa­tan sy­ça­nyň haý­ba­ty pi­şi­giň di­ňe iş­dä­si­ni açyp bil­di. * * *

9 Dekabr 2022

Edebiýat

«Namalar başydyr durmuş namasy, düýbündedir onuň asyl manysy»

1981-nji ýylyň tomus paslynda SSSR-iň Içeri işler ministrliginiň Almaatanyň ýangyn-tehniki uçilişesini tamamlap gelenimden soň, Türkmenistan SSR-iň Içeri işler ministrliginiň Ýangyndan goraýyş müdirliginde işe başlapdym. Şol ýylyň altyn güýz paslynyň günleriniň birinde bu ýerde işleýän hortapdan syrdam boýly, sadadan hoşgylaw Hojamuhammet Kakalyýew bilen tanşypdym. Ol özüne mahsus bolan belent adamkärçiligi bilen saglyk-amanlyk soraşyp, dostum we kärdeşim Rejepgeldi Nepesowa hem-de maňa ýeňil bolmadyk hormatly gullugymyzda üstünlik arzuw edipdi. Ine, meniň onuň bilen tanyşlygym şondan başlanyp, häzirki wagta çenli bu mähriban ynsan bilen aragatnaşyk saklaýaryn, onuň özboluşly döredijiliginiň muşdagy bolmagymda galýaryn. Ol 1951-nji ýylyň 15-nji maýynda Kakaly aganyň we Sülgün enäniň maşgalasynda dünýä inýär. Kakaly aga Türkmenistanyň halk bagşysy, özüniň ussatlygy, belent adamkärçiligi bilen halkyň hormat-sylagyny gazanan, duldegşir goňşusy Mylly (azan ady Annaseýit) Täçmyradowy çagyryp, oglanjygyň sag gulagyna azan, çep gulagyna kamat aýtdyryp, oňa Hojamuhammet diýip at dakýarlar. Türkmen halkynda adaty ýörelge bolşy ýaly, ýüzi nurana oglanjygy ene-atasy, dogan-garyndaşlary söýgüläp, «Hajy, Hajym» diýip, Hojamuhammet adynyň ýerine Hajy ady ýörgünli bolup galyberýär.

9 Dekabr 2022

Edebiýat

«Maňa düşünenleň bary golaýym»

Poeziýa «gözel sungat» diýilýär. Eýsem, onuň gözelligi nämede?! Muny her bir dörediji adam özüçe çeper düşündirýär. Onuň gözelligi duýgularyň päkliginde, sözleriň manylylygynda, ussatlygyň çäksizliginde. Kalby şahyr adam kyssa žanrynda eser döretse-de, ondaky şygra mahsus näzikligi duýmak bolýar. Diýmek, poeziýa ykbalyny baglan şahyr haýsy žanrda eser döretse-de, olarda poeziýa — şygryýete mahsus gözellik jemlenýär. Bu babatda esasy orun ussatlyga syrygýar. Biziň daş-töweregimizi gurşap alan tebigat — gözellik. Şol gözellik biziň aňymyza ýaşaýyş durmuşymyzda oňyn özgertmeleri döretmäge ukyply bolan güýçli täsirini ýetirýär, ýagny gursaklarymyza ylham bolup dolýar. Şol pursatda dörän eser duýga baý, çuň mazmuna eýe bolýar.

9 Dekabr 2022

Edebiýat

Mekdep ýaly halypa

«Döredijilikde täsirlenmeden gaça durmaly» diýýärler welin, käte täsirlenmäniň hem gerek ýeri bar. Asla, ýüregiňe ýiti täsir eden döredijilik eseri seni biparh goýaýanok. Onsoň ýüregiňe dolanlary ak kagyza ýazyp egisäýmeseň köşeşmersiň. Gizlejek däl, henize çenli ýazan makalalarymyň, goşgularymyň käbiri hut şeýle «ýürek dökmäniň» miwesi. Olaryň biri haýsydyr bir filme tomaşa edemsoň ýazylan bolsa, başga biri okalan gowy eserden, ýa süňňüne siňdiren sahna eserine tomaşa edemsoň döredi. Hut, häzir hem siz täsirlenmäniň bir miwesini okaýarsyňyz. Bary bir makaladan başlady. Gazetleriň täze sanlaryny birlaý göz eleginden geçirmek iň lezzet alýan ýagdaýlarymyň biri. Ýöne «Türkmen gündogary» gazetiniň şu ýylyň 19-njy maýyndaky sany ýöne bir elekden geçmedi-de, pikirlerimi uly täsiriň ummanyna, bilmen indi näçenji gezek oklady goýberdi. Halypa kärdeşimiz Akmyrat Abdyllaýewiň «Erişlerde ykbal atyn gamçylan» atly makalasyny bir-ä okap başlanymy bilýän, bir-de tamamlananda, gynananymy. Aralykdaky ahwallarymyň birem ýadyma düşenok. Eger gazetiň şol sany eliňize düşse, ol makalany hökman okap görüň. Ine, şonda ýokarda ýazanlarymyza özüňiz hem düşünersiňiz. Makalany irde-giçde okarsyňyz diýen umyt bilen onuň mazmunyny gizlin saklamagy makul bilýärin.

9 Dekabr 2022

Edebiýat

Şahyryň döredijilik dünýäsi

Garaşsyzlyk ýyllarynda ylym-bilime, dünýä ylmynyň iň soňky gazananlaryny özleşdirmäge uly mümkinçilik döredilýär. Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimizde ylym ulgamyny kämilleşdirmek babatda, alymlaryň işlerine itergi berjek, milli ylmymyzy täze basgançaklara ýetirjek düýpli işler amala aşyrylýar. Häzirki zaman edebiýatymyzyň görnükli wekilleriniň şygryýetini, şahyrana ussatlygyny düýpli hem ylmy nukdaýnazardan öwrenmäge üns güýçlendirilýär. Mähriban Diýarymyzyň hemişelik Bitaraplygymyzyň baýramyna barýan günlerinde Watan waspyny baş maksady edinen ýazyjy-şahyrlarymyzyň döredijiligini içgin öwrenmek, olaryň eserlerini ylmy taýdan seljerip, halkymyza ýetirmek alymlaryň paýyna düşýär. Biz hem makalamyzda ýurdumyzda belli şahyr, Türkmenistanyň halk ýazyjysy Atamyrat Atabaýewiň döredijilik dünýäsi dogrusynda gysgajyk durup geçmekçi.

9 Dekabr 2022

Edebiýat

Ha­ly­pa­la­ra hor­mat

Kähalat eliňe kagyz-galam alyp, halypalar barada ýatlama ýazasyň gelýär. Ilki ýatlamalara siňip, onlarça ýyl bolan wakalary göz öňüňden geçirýärsiň. Şonda dilçidir edebiýatçy alymlaryň, mirasgärleriň ençemesini ýatlaýarsyň. Olaryň her biriniň seniň edebi we ylmy döredijiligiňe eden täsirleriniň az bolmandygyna has aýdyň göz ýetirýärsiň. Men 1993-nji ýylda Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň şol wagtdaky Magtymguly adyndaky Dil we edebiýat institutynyň halk döredijiligi bölümine işe başlapdym. Şol wagt bölüme filologiýa ylymlarynyň doktory Babyş Mämmetýazow ýolbaşçylyk edýärdi. Halypa alymlardan filologiýa ylymlarynyň kandidatlary Amangül Durdyýewa, Gurbanjemal Ylýasowa dagy hem şol bölümde işleýärdiler. Babyş Mämmetýazow adamyň göwnüne degen adam däl. Iş tabşyranda-da mylakatlylyk bilen düşündirip aýdardy. Kiçigöwünlidi. Onuň beýleki işgärleriň birnäçesiniň zehinine gowy baha berşi ýaly, maňa-da göwni ýetýärdi.

8 Dekabr 2022

Edebiýat

Ussat halypany ýatlap

Çagakak, internetiň we el telefonlarynyň elýeterli däl wagtynda, telewizoryň hem entek hemme öýlerde ýok döwründe obamyzyň iň gelim-gidimli ýeri oba kitaphanasydy. Obanyň ýaşy ulurak adamlary bu ýere täze gelen gazetdir žurnallary okamaga gelerdi, ýaşlar özlerine gerekli kitaplary okamak üçin öýlerine alyp gaýdardylar. Biz ýaly mekdep okuwçylary üçin bolsa kitaphana jadyly hazynady. Synp ýolbaşçymyz, türkmen dili we edebiýaty mugallymymyz Tagangeldi mugallym bizden täze okan çeper eserlerimiz barada yzygiderli soraýardy. Onsoň bizem mugallymyň öňünde ýüzümizi gyzartmazlyk üçin, mekdepden gelip, geýimlerimizi çalşyp, kitaphana tarap ylgardyk. Kitaphanaçy Aksoltan 23 ýaşlaryndaky gyzdy. Ol bizi güler ýüz bilen garşylap, derrew gerekli kitabymyzy tapyp bererdi. Synpdaşlarymyz bilen öz aramyzda bäsleşip okardyk. Kitaphana çagalar üçin niýetlenen çeper kitap gelse, hiç kim gatyny açmanka ilkinji bolup okamaga howlugardyk. Käbir kitaplar has köp okalyp, sahypalary saralyp, daşy könelip giderdi. Onsoň biz 3-4 sany işjeň okuwçylar bolup, kitaphanaçy Aksoltana kitaplary bejermäge kömek ederdik. Şu günki ýaly ýadymda, üçünji synpda okaýan döwrümdi. Mekdep okuwçylarynyň ýazky dynç alyş günleri ýetip gelýärdi. Dynç alyş döwründe okamak üçin kitap alaýyn diýip kitaphana bardym. Aksoltan meni ýylgyryp garşylady. Ol tegelek ak ýüzli, ýogyndan uzyn gara saçly, ýüzi gülüp duran ulugyzdy. Bizi

8 Dekabr 2022

Edebiýat

Kyssalar

«At göçümi» Gulgara aga diýeniň döwletli-derejeli, çörekli adam. Uly obanyň kethudasy. Rysgaly Alladan.

8 Dekabr 2022

Edebiýat

«Jany sagyň sözlär tili»

Biziň ýurdumyzda saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmek, halkymyza döwrebap saglyk hyzmatlaryny elýeterli etmek üçin bu ulgama innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak, lukmançylyk ylmynyň we tejribesiniň ähli ugurlarynda dünýäniň öňdebaryjy tejribesini özleşdirmek boýunça möhüm işler alnyp barylýar. Raýatlaryň saglygyny goramak, adam ömrüniň dowamlylygyny uzaltmak, berk bedenli, sagdyn ýaşlaryň kemala gelmegini üpjün etmek, keselleriň öňüni almak, olary ýok etmek, saglygy goraýyş we derman senagaty pudagyny dünýä derejesinde ösdürmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Ilat arasynda keselçiligiň öňüni almak üçin adamlaryň sagdyn durmuş ýörelgelerine berk eýermegi, zyýanly endiklerden daşda durmagy, sport bilen meşgullanmagy örän wajypdyr. Munuň üçin ýurdumyzda adamlaryň sagdyn durmuş ýörelgesini alyp barmaklary üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda saglyk öýleri, ýöriteleşdirilen keselleri anyklaýyş, bejeriş merkezleri, şol sanda enäniň we çaganyň saglygyny goramak boýunça döwrebap «Ene mähri» merkezleri, çagalar sagaldyş — dynç alyş merkezleri, şypahanalar, derman serişdelerini öndürýän kärhanalar gurlup, ulanylmaga berildi. Olaryň hyzmatlary hil taýdan yzygiderli kämilleşdirilýär.

8 Dekabr 2022

Edebiýat

Garagum sährasynda az salym

Ales KARLÝUKEWIÇ, Belarus döwletiniň Ýazyjylar birleşiginiň agzasy, ýazyjy, terjimeçi Ýurdumyzyň Ýazyjylar birleşiginiň ýygnagyna üýşüpdik. Edebiýatçylar öýünde hemişe gürrüňleşip oturýan ýerimiz ýatlama otagydy. Şul ýere aýagymy atanymam şol, Walentin Antonowiç Lukşa elini salgady. Ol köp ýyllap «Юнацтва» («Ýaşlyk») neşirýatynda başlyk boldy. Menden: «Dostlarymyzdan näme habar?! Agageldi bilen habarlaşýarmyň?» diýip sorady.

8 Dekabr 2022

Hyzmatdaşlyk

Rowaýatlar — ruhy gymmatlyk

Gadymy eýýamlardan başlap, tä häzirki günümize çenli türkmen edebiýatynyň ösüş ýoly halk döredijiligimiziň dürli görnüşleri bilen aýrylmaz baglanyşykda dowam edip gelipdir. Bu şygryýetde-de, çeper proza-da şeýledir. Halk döredijiligimiziň dürli žanrlary ýazuwly edebiýatyň diňe bir özüne kybapdaş ýagny, liriki žanryň — şygryýetiň, epiki žanryň bolsa diňe —kyssanyň ösmegine däl, eýsem-de çeper edebiýatyň hemmetaraplaýyn ilerlemegini üpjün edipdir. Sözümiz has düşnükli bolar ýaly bir mysala ýüzleneliň: türkmen halk döredijiliginiň epiki žanrynyň görnüşleriniň biri bolan rowaýatlar Magtymguly Pyragynyň şygyrlarynyň ençemesiniň döremegine sebäp bolupdyr. Şol bir wagtyň özünde, Magtymguly Pyragynyň köp sanly goşgularynyň esasynda rowaýatlar döräp, il içinde ýaýrap, halk döredijiligimiziň epiki žanrynyň has-da baýlaşmagyna getiripdir. Rowaýatlar adamzat durmuşynyň iň irki eýýamlarynda döräp, wagtyň geçmegi bilen ýazuwly edebiýatda orun alandygyny aýtmak bolar. Şol bir wagtyň özünde, ýazuwly edebiýatda ilkinji rowaýatyň nirede we näwagt peýdalanylandygyny anyk aýdyp bolmaýar. Çeper edebiýatda rowaýatlaryň ulanylyşy işjeň ýagdaýda bolup, ol esasan, geçmiş bilen geljegi bir sapaga düzýän aýratynlyklary özünde jemleýär. Rowaýat haýsy-da bolsa bir wakany ýa-da şahsyýetiň bitiren işlerini çeper suratlandyrmak bilen bir hatarda, onuň ähmiýetine dogruçyl baha berýän edebi görnüşdir. Rowaýatl

8 Dekabr 2022

Edebiýat

Çeper edebiýatda çaprazlygyň sazlaşygy

Türkmen milletiniň dünýäde iň gadymy halklaryň biri bolşy ýaly, onuň medeni mirasy, şol sanda edebiýaty, edebiýatyň esasy ýaragy bolan baý hem-de kämil dili hem öz gözbaşyny müňýyllyklaryň aňyrsyndan alyp gaýdýar. Şol gadymy zamanlardan bäri ösüp, kämilleşip gelen türkmen dili çeper eserleriň we sözleýşiň ekspressiw-emosionallygyny güýçlendirýän, olaryň täsirliligini artdyrýan dil birliklerine örän baýdyr. Şol hili dil birlikleriniň biri hem oksýumoronlardyr. Oksýumoron (oksimoron hem diýilýär) — grek dilinde iki sözden ybarat lingwistik adalga bolup, iki sany gapma-garşy manyly, biri-birine çapraz gelýän sözleriň birleşip, garaşylmadyk, geň many birligini döredýän stilistik serişdäni aňladýar. Bu dil birligine, türkmen dilinde gysgaça aýdylanda, çaprazlygyň utgaşmasy diýip, at bermek bolar.

8 Dekabr 2022

Edebiýat

Şemsetdin Siwaslynyň gymmatly eseri

Garaşsyzlygymyzy gazananymyzdan soňra türkmen medeniýetini, taryhyny, edebiýatyny öwrenmäge, ösdürmäge giň mümkinçilikler döredildi. Nusgawy şahyrlarymyzyň eserleri çap edilip, halkymyza ýetirildi. Şunuň bilen birlikde, türkmeniň medeni mirasyny ylmy esasda öwrenmäge-de aýratyn üns berlip başlanyldy. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar instituty tarapyndan ata-babalarymyzyň miras galdyran eserlerini ýurdumyza getirmek üçin birnäçe gezek daşary ýurtlara ylmy iş saparlary guraldy. Daşary ýurtlara guralan şeýle ylmy iş saparlarynyň çäklerinde, Şemsetdin Siwaslynyň «Meratul-ahlak» («Ahlagyň aýnasy») atly golýazmasy getirildi.

8 Dekabr 2022

Edebiýat

Edebi çeşmelerde soltan Jelaletdiniň keşbi

Garaşsyzlyk ýyllarynda milli taryhymyzy, medeniýetimizi, sungatymyzy düýpli we çynlakaý öwrenmäge giň mümkinçilik döredildi. Türkmen halkynyň şanly geçmişini, buýsançly taryhyny millilik esasynda täzeden ýazmakda, ondaky nämälim sahypalary anyklamakda Gahryman Arkadagymyzyň bitiren hyzmatlarynyñ uludygy guwandyryjydyr. Türkmen taryhynda uly yz goýan şahsyýetlerimiziň biri-de Köneürgenç türkmenleriniň iň soňky hökümdary Jelaletdin Meňburnydyr. E. Braunyň belleýşi ýaly, Jelaletdin we onuň esgerleri 1220 — 1231-nji ýyllarda mongollaryň ägirt uly ordasynyň öňünde duran yslamyň iň soňky sarsmaz galasydyr. Jelaletdiniň şöhratly ömür ýoly barada, pajygaly ömri barada ýazylan eserler munuň şeýledigini has-da tassyklaýar.

8 Dekabr 2022

Taryh