"Diýar" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-56, 39-95-30, 39-95-23
Email: diyar-zurnaly@online.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Tä­ze be­lent­lik­le­ri na­zar­lap

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe amala aşyrylýan il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli uly işler hormatly Prezidentimiziň: «Häzirki döwürde alnyp barylýan işler ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmeginde, halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň berkidilmeginde ähmiýetlidir» diýen parasatly sözleriniň Diýarymyzda durmuşa geçirilýän oňyn özgertmelerde öz beýanyny tapýandygyna güwä geçýär. Şol bir wagtda hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän özgertmeleriniň netijesinde ozaly bilen berkarar döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň barha artýandygyny aýratyn bellemek gerek. Diýarymyzyň ykdysady syýasatynyň durmuş ugruna gönükdirilmegi, Watanymyzyň özgertmeleriň ösüş ýoly bilen üstünlikli öňe gitmegine, halkymyzyň hal-ýagdaýynyň yzygiderli ýokarlanmagyna mümkinçilik berýär. Ýurdumyzda ilatyň girdejilerini ýokarlandyrmak maksady bilen durmuşa geçirilýän çäreleriň hem netijeliligini bellemek gerek. Soňky ýyllaryň dowamynda bu ugurda ýokary görkeziji aýlyk haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň we talyp haklarynyň yzygiderli ýokarlanmagy, döwletiň nyrh syýasaty, hususy başlangyçlary goldamak, şeýle hem goşmaça durmuş ýeňillikleri toplumy netijesinde üpjün edilýär. Döwletimizde halk hojalygy toplumynyň pudaklarynyň ösüşi, ozal bar bolan hem-de täze döredilen önümçilikleri döwrebaplaşdyrmak netijesinde ilaty iş bilen üpjün etmegiň hasabyna, adamlaryň ýaşaýyş-durmu

28 Iýul 2022

Ykdysadyýet

Kä­mil­li­giň aý­dyň ýo­ly

Garaşsyzlygymyz hem-de hemişelik Bitaraplygymyz ata Watanymyzyň dünýä bileleşiginde öz mynasyp ornuna eýe bolmagynyň, dünýä dolmagynyň we ösmeginiň goşa ganatydyr. Ata-babalarymyz müňýyllyklardan bäri parahat durmuşa, asuda ýaşaýşa uly sarpa goýýarlar. Çünki parahatçylygyň bar ýerine gülläp ösmek, rowaçlyk ýardyr. Biziň şu günki asudalyga, hoşniýetli gatnaşyklara bolan söýgimiz öz gözbaşyny pederlerimiziň çuňňur paýhasyndan alyp gaýdýar. Bu gün bolsa halkymyzyň parahatçylyga goýýan sarpasy, ynsanperwerlik ýörelgesi, hoşniýetlilik, açyk göwünlilik, ynanyşmak häsiýeti Bitaraplygyň filosofiýasy bolup giň jahana ýaýylýar. Diýmek, hemişelik Bitaraplyk türkmen halkynyň parahatçylyga, dostluk-doganlyga, ýagşy niýetlilige, adalatlylyga ýugrulan hamyrmaýasydyr, ösüşiň, kämilligiň aýdyň ýoluny şöhlelendirýän taglymatydyr. Ähmiýeti, zerurlygy babatda iňňän uly baýlyk bolan Bitaraplygymyza eýe bolan günümiz taryhyň sahypalaryna altyn harplar bilen ýazyldy. Halkymyz şeýle gymmatlyklary mukaddeslik derejesine ýetirýär we däp bolşy ýaly, her ýylyň 12-nji dekabrynda ýurdumyzda Halkara Bitaraplyk güni uludan bellenilip geçilýär. Şu mynasybetli geçen Bitaraplyk ýyllary içinde gazanylan we indi gazanyljak ösüşlerimize, bolup geçýän dürli öwüşginli wakalara akyl ýetirmek biziň her birimiz üçin parzdyr.

28 Iýul 2022

Bitaraplyk

Dur­muş go­rag­ly­ly­gy­nyň san­ly­laş­dy­ryl­ma­gy

Türkmenistan döwletimizde durmuş-ykdysady ulgamynyň kämilleşdirilmegi esasy wezipeleriň biri hökmünde kesgitlenilip, bilim we ylym ulgamyny ösdürmek, saglygy goraýşyň we beýleki ulgamlaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça maksatnamalar ýerine ýetirilýär. Ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak babatda giň gerimli meýilnamalaýyn işler alnyp barylýar. ХХI asyryň başynda ýurdumyzda durmuş innowasiýalaryny goldamagyň zerurlygy ýüze çykdy. 2010-njy ýylda tassyklanan «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin milli Maksatnamasy» ýurdumyzyň ykdysady ösüşini durmuşa gönükdirilen innowasiýa nusgasyna geçirmegiň esasy ugurlaryny kesgitledi. Bu resminamanyň maksadyna we wezipelerine laýyklykda, ilatyň maddy hal-ýagdaýynyň derejesini düýpli ýokarlandyrmak, bazar-ykdysady we institusional özgertmeleri çuňlaşdyrmak, milli ykdysadyýetiň innowasiýa ösüşini gazanmak, durmuş ulgamynda hyzmatlary hil taýdan kämilleşdirmegiň netijesinde, adamyň ruhy taýdan ösüşiniň ýokary derejelerde bolmagyny üpjün etmek we beýlekiler göz öňünde tutulýar. Bu işler gerimi hem-de ähmiýeti babatynda maksatnamalaýyn strategiýa hökmünde halkymyzyň durmuş şertleriniň düýpli gowulandyrylmagyna gönükdirilendir.

28 Iýul 2022

Ykdysadyýet

Ze­nan­la­ryň hu­kuk­la­ry­nyň ama­la aşy­ryl­ma­gy

Ýurdumyzda zenanlaryň hukuklarynyň we bähbitleriniň üpjün edilmegine uly üns berilýär. Gahryman Arkadagymyz: «Ösüp gelýän nesilleri belent watansöýüjilik we ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemekde, olarda ata Watana, halka, jemgyýete hem-de maşgala bolan belent söýgi we hormat duýgularyny döretmekde mähriban enelerimiziň hyzmaty örän uludyr» diýmek bilen, ynsan nesliniň dowam etmeginde zenanyň orny we adamzat üçin eneligiň ähmiýeti barada nygtap geçýär. Şu nukdaýnazardan hem döwlet aýallara goşmaça hukuklaryň we azatlyklaryň uly toplumyny kepillendirýär we şol hukuklaryň amala aşyrylmagy üçin ähli zerur şertleri döredýär. Mysal üçin, halkara hukugynyň kadalaryndan ugur alnyp, ýurdumyzyň zähmet hukuk gatnaşyklarynda fiziki we biologiki aýratynlyklary göz öňünde tutulyp, aýal-gyzlara goşmaça ýeňillikler bellenilýär. Möhüm halkara-hukuk namalarynyň ençemesiniň gatnaşyjysy bolan Türkmenistanda aýallaryň deňhukuklylygy döwlet tarapyndan kepillendirilýär. Adamyň azatlyklary we hukuklary, aýallaryň we erkekleriň deňhukuklylygy baradaky kadalar Esasy Kanunymyzyň özenini düzýär. Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň aýallaryň bähbidiniň goralmagyna we gender deňligine gönükdirilen birnäçe esasy resminamalaryna goşuldy. Olaryň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň «Aýallar babatda hukuklary kemsitmegiň ähli formalaryny ýok etmek hakynda Konwensiýany», Zähmetiň Halkara Guramasynyň

28 Iýul 2022

Jemgyýet

Ga­raş­syz­lyk söh­be­ti («soň­lan­ma­jak söh­bet­ler» at­ly ma­ka­la­lar top­lu­myn­dan)

Köňülden şeýle owazlar eşidilýär: — Bu gün biziň ýurdumyz — Garaşsyz Türkmenistan dünýä döwletleri bilen egnini deňlän abraýly hem ykdysady taýdan kuwwatly döwlet hökmünde tanalýar. Ol bolsa ilki bilen ýurtda alnyp barylýan öňdengörüjilikli we oýlanyşykly daşary hem-de halk, Watan bähbitli, ykdysady ähmiýetli, dana içeri syýasatynyň netijesidir. Ikinjiden bolsa, «Biz gadymy halk hökmünde hem, geçmişde beýik döwletleri guran halk hökmünde hem, dünýä ýol-ýörelge beren halk hökmünde hem, bu günki özbaşdak döwletli halk hökmünde hem özümizi dünýä nähili ykrar etdirip bilen bolsak we ýene nähili ösüşleri nazarlaýan, ýene nämeleri edip biljek bolsak, bularyň ählisine mümkinçilik döredýän zat Garaşsyzlygymyzdyr» diýip, Gahryman Arkadagymyz özüniň «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly kitabynda nygtaýar. Ol sözler ýurda, halka Garaşsyzlygyň näderejede ähmiýetlidiginiň aýdyň beýanydyr.

28 Iýul 2022

Garaşsyzlyk

Ygtybarly bilim gurşawy

Islendik döwletiň geljekki ykbaly bilim ulgamy bilen berk baglanyşyklydyr. Ylym we bilim adamzadyň gymmatly baýlygydyr. Türkmenistan Watanymyzy dünýäniň iň öňdebaryjy ýurtlarynyň birine öwürmek, bilim ulgamyny kämilleşdirmek, ýaş nesilleri watansöýüjilik ruhunda terbiýelemek we arassa ahlakly, giň gözýetimli, ösen tehnologiýalardan baş çykarýan hünärmenleriň täze neslini kemala getirmek mugallymlaryň zehin-başarnygyna bagly bolup durýar. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ýurdumyzyň bilim ulgamyny kämilleşdirmek we ösdürmek döwlet syýasatymyzyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Şonuň netijesinde milli ýörelgelere laýyklykda, okuw maksatnamalarynyň, kitaplaryň hem-de gollanmalaryň mazmuny we ylmy-usulyýet ugurlary kämilleşdirilýär. Sanly bilim ulgamy yzygiderli ösdürilýär. Şeýle-de tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň konsepsiýasynda bilim hem-de terbiýeçilik işlerine okatmagyň öňdebaryjy usullary, ylmyň gazananlary, innowasion tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar.

28 Iýul 2022

Bilim

Türk­me­nis­ta­nyň ulag dip­lo­ma­ti­ýa­sy

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň alyp barýan syýasatynyň Diýarymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge we dünýä bileleşiginiň bähbitlerine sebit hem-de halkara hyzmatdaşlygyny giňden ýola goýmaga gönükdirilendigi dünýä aýan hakykatdyr. Häzirki zaman köpugurly ulag-kommunikasiýa ulgamyny döretmek bolsa bu syýasatyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Munuň şeýledigine Türkmenistanda Beýik Ýüpek ýoluny täzeden dikeltmek boýunça alnyp barylýan işleriň mysalynda-da aýdyň göz ýetirmek bolýar. Ýurdumyzda möhüm ähmiýetli iri halkara ulag taslamalary üstünlikli amala aşyrylýar. Bu ugurda durmuşa geçirilýän beýik işlere halkara guramalar tarapyndan uly ähmiýet berilýär. Bu ulgamyň ösdürilmegi bolsa dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň durnuklylygyna we deňagramlylygyna gönüden-göni oňyn täsirini ýetirýär. Şeýlelikde, Türkmenistanda Demirgazyk — Günorta we Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça köp şahaly ulag ýollaryny döretmäge gönükdirilen hem-de dünýä bileleşiginiň giň goldawyna eýe bolan teklipleriň durmuşa geçirilmegi örän möhüm ähmiýete eýedigi bilen häsiýetlenýär. Bitarap Türkmenistan Merkezi Aziýada parahatçylygyň we durnuklylygyň berkidilmeginde möhüm orny eýelemek bilen, iri halkara guramalar bilen gatnaşyklaryň ösdürilmegine uly ähmiýet berýär. Oňyn Bitaraplyk ýörelgeleri Türkmenistanyň daşary syýasatynyň e

28 Iýul 2022

Ykdysadyýet

Na­gyş­la­ryň syr­ly dün­ýä­si

Zenan zehininden dörän älemgoşar öwüşgünli ajaýyp nagyşlar arkama-arka, nesilden-nesle geçip, şu günki günlerimize gelip ýetipdir. Nagyşlary synlap, olaryň döreýşi barada oýlananyňda, bu gözellikleriň eli çeper enelerimiziň yhlasynyň miwesidigine göz ýetirýärsiň. Şol nagyşlara zenan ýüreginiň mähri, gözelligi, näzikligi, onuň süýji arzuw-hyýallary, kalbynyň owazy, söýgüsi siňipdir.  Nagyşlaryň syrly dünýäsi diýlende, enemiň gadymyýetde bolup geçen bir waka baradaky gürrüňi ýadymda galypdyr. «Bir enäniň eli çeper gyzlary bolupdyr. Mährem ene gyzlaryna çagalykdan saýlanyp, ýumşa ýaran gününden keşdeçilik käriniň inçe syrlaryny öwredipdir. Nagyşlaryň her biriniň näme manyny berýändigini birkemsiz aňlaryna goýupdyr. Her biri bir taryhy wakany gürrüň berýän nagyşlary gyzlar enelerinden ürç edip öwrenipdirler. Inçeden edil «Iňňe bilen guýy gazan ýaly» diýdirýän bu käri ilikdüwme ele alan gyzlar, il içinde keşdeçiler maşgalasy diýlip tanalypdyr. Ene gyz perzentlerine şeýle pent edipdir: «Durmuşa çykyp baran ýeriňizde agzyňyz gyňaç bilen mydama ýapylgy bolsun. Sesiňizi özüňizden ulular eşitmeli däldir. Habar gatanyňyzda, diňe özüňizden kiçi ýaşly baldyzdyr ýüwürjileriňiz arkaly habarlaşmalysyňyz. Haçanda görme-görşe geleniňizde, men siziň hal-ýagdaýyňyzyň neneňsi haldadygyny egniňize geýen lybasyňyzyň keşdesinden bilerin. Eger «gülýaýdy», «dolyhan» nagyşlary ýaly keşdeler

28 Iýul 2022

Medeniýet

Haryt bolçulygy – halkyň abadançylygy

Döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda halkymyz üçin amatly şertleriň döredilmegi, ýaşaýyş-durmuş ýagdaýlarynyň gowulandyrylmagy ugrunda ägirt uly işler amala aşyrylýar. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» çäklerinde ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda hem-de sebitlerde durnukly ösüşiň saklanylmagy, içerki bazarlarymyzyň ösdürilmegi we eksporta bagly bolmagy azaltmagy dowam etmek ugrunda dürli wezipeler durmuşa geçirilýär. Edara-kärhanalarymyz tarapyndan öndürilýän içerki önümlerimiziň geçen ýylda 6,2 göterim artmagynyň netijesinde, raýatlarymyzyň durmuş şertlerinde isleglerini kanagatlandyrmak bilen bagly işleriň üstünlikli dowam etmegi muny aýdyň tassyklaýar. Häzirki wagtda Diýarymyzyň içerki bazarlarynda hil taýdan ýokary we bahasy boýunça amatly harytlarymyz ilatymyza hödürlenmek bilen, azyk bolçulygyny üpjün etmekde toplumlaýyn çäreleriň doly depginde amala aşyrylýandygyny görmek bolýar. Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy esasynda alyjylarymyza medeniýetli hyzmat etmek, hyzmatlaryň halkara häsiýetlere laýyk bolmagyny gazanmak öňde durýan esasy wezipeleriň biridir. Bu günki gün bazarlarymyzda söwda tekjeleri gök, miwe we bakja önümlerinden bol bolup, ýurdumyzda öndürilýän tüwi, mäş, noýba, şeýle-de dürli görnüşli unaş önümleri olaryň üstüni ýetirýär. Azyk önümlerimiziň bolçulygyny döretme

28 Iýul 2022

Ykdysadyýet

Yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa ro­waç­lyk ýo­lun­da

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­my­zyň da­şa­ry sy­ýa­satynyň bin­ýat­lyk esas­la­ry ata Wa­ta­ny­myz­da ama­la aşyr­ýan mö­hüm sy­ýa­sy ugur­la­ryn­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Bu sy­ýa­sy ugur­la­ra la­ýyk­lyk­da, Türk­me­nis­tan he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne, şeý­le hem beý­le­ki döw­let­le­riň işi­ne ga­tyş­maz­ly­ga, gap­ma-gar­şy­lyk­la­ry pa­ra­hat­çy­lyk­ly ýol bi­len we sy­ýa­sy se­riş­de­ler ar­ka­ly çöz­mä­ge yg­rar­ly bo­lup dur­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk hu­kuk de­re­je­si hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň alyp bar­ýan, bü­tin adam­za­dyň bäh­bit­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik­li, yn­san­per­wer da­şa­ry sy­ýa­sat ýö­rel­ge­le­ri­niň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne kuw­wat­ly iter­gi ber­ýär. Bu ugur­da ama­la aşy­ryl­ýan iş­ler se­bit­de we dün­ýä­de sy­ýa­sy dur­nuk­ly­ly­gy ber­kit­mek­de, yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek­de mö­hüm orun eýe­le­ýär. Türk­me­nis­tan dur­nuk­ly ösü­şi üp­jün et­mek ba­bat­da­ky ýö­rel­gä eýer­mek bi­len, bu ugur­da ge­çi­ril­ýän sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik we yk­dy­sa­dy çä­re­le­ri has iş­jeň­leş­dir­ýär. Ýur­du­myz dün­ýä­niň en­çe­me döw­let­le­ri bi­len sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy we me­de­ni taý­dan deň­hu­kuk­ly hyz­mat­daş­ly­gy yzy­gi­der­li pug­ta­lan­dyr­ýar. Türk­me­nis­tan mil­li bäh­bit­le­ri­, hal­ka­ra we se­bit de­re­je­si

28 Iýul 2022

Ykdysadyýet

«Gören - eşidenlerimden»

Kesearkajyň obalarynyň birinde omür gydyrdanyp, bir ýerde durmaýan galjaň adam ýaşanmyşyn. Ol ýa bugdaýyň başynda, ýa-da demir ýençgiläp, ussaçylyga gümra bolup oturanmyşyn. Iliň gözüne, ol asyl birjigem aýagyny epip oturýan, ine-gana çaý-çörek iýýan adamam däl diýýär. Onuň dynç alyp oturanyna duşaýmak kyn bolany üçin, «Töre jynly» diýlip, ady hem lakamy bilen bile tutulypdyr. Şol hem aryp öýüne geleninden soň, derhal öňüne getirilen çaýnegiň çaýyny agdaryp, soňam üstüni emaý bilen basyryp, içini gepledýärmiş: «Hä-äý, şu wagt atym boşanaýsady, şony tutup, daňyp gelýançäm, çaý ganymat demini alardy, ýogsam, tüýdüge dönen bokurdak takat edip oturmaga salym berenok». Başga bir degişme kysmy rowaýatda bolsa şeýle gürrüň berilýär:

28 Iýul 2022

Jemgyýet

Iner ýü­ki

Müň dokuz ýüz elli ikinji ýylyň ýigrimi sekizinji iýulynda Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde harby gullukçy maşgalasynda dünýä inen Myrat Haitowyň çagalyk döwri oba durmuşy bilen aýrylmaz bagly. Kakasy, 1941-1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunyň weterany Öwezgeldi Haitowyň esasy käri harby gullukçy bolansoň, Myradyň çagalyk ýyllary ýurdumyzyň dürli welaýatlarynda geçýär. Şeýle ýaýdaýda ol başlangyç bilimi Lebap, Balkan, Ahal welaýatlarynda alyp, ýokarky synplary bolsa Lebap welaýatynyň Saýat etrabynyň 6-njy orta mekdebinde tamamlaýar. Myrat haýsy ýerde ýaşap, nirede okasa-da, öý işleridir ýer işlerinden çetde durmaýardy. Heniz oglanlykdan mal bakmagyň, gök-bakja ekinleridir, pagta ýygmagyň, gowaça ideg etmegiň abyny-tabyny ele alypdy. Onuň mekdepde görkezýän işjeňligi-de hojalyk işlerindäkisinden asgyn däldi. Ol woleýbol, futbol, basketbol oýunlaryndan geçirilýän mekdebara ýaryşlaryna-da kemini goýman gatnaşardy.

28 Iýul 2022

Garaşsyzlyk

OWAL SAGLYK BER!

Eý, keremli Taňrym, gudratly Jepbar,Saglyk diýen zady baryndan öň ber.Ynjalykly ilden gitmesin karar, Ejizläne güýç ber, ýoňlana em ber. Wagt bir adyl kazy, hiläni bilmez,Bu gün aýtmadygyn ertir ýaşyrmaz.Elbetde, bar zady jem edip bolmaz, Dirilikde akyl-huşumy jem ber.

28 Iýul 2022

Edebiýat

Awa­za — kö­ňül­le­riň mel­he­mi

Türkmen topragynyň keramatyna-genjine haýran galyp oturmaly. Beýik Biribar bu mekana ähli baýlyklary, tebigy gözellikleri bolluk bilen eçilipdir. «Ýene-de görsem» diýdirýän şol genji-hazynalaryň, şypaly howanyň ynsan ömrüne, saglygyna, keýpiçaglygyna hyzmat etmegi esasy zat. Hazaryň gözel kenarynda döredilen «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy hem şeýle ajaýyplyklary özünde jemleýän mekandyr. Onuň at-owazasy bu gün älem içinde aýdym bolup aýlanýar. Taryhy nukdaýnazardan gaty gysga wagtyň içinde Awazada gurlan kaşaň myhmanhanalar, iň häzirki zaman talaplaryna laýyk gelýän sagaldyş-dynç alyş merkezleri, beýleki dürli binalar bu ýeri diňe türkmenistanlylaryň däl, eýsem, daşary ýurtlularyň hem iň arzylaýan ýerine öwürdi.

28 Iýul 2022

Syýahatçylyk

«Akyl­ly şä­her» we san­ly teh­no­lo­gi­ýa­lar

XXI asyryň häsiýetli aýratynlygy bolan sanly tehnologiýalar adamzat durmuşynyň ähli ugurlaryna ymykly ornaşdy. Häzirki zaman adamzat siwilizasiýasyny şol «akylly» tehnologiýalarsyz göz öňüne getirmek kyn. Şu nukdaýnazardan, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň ösüşiniň täze tapgyrynda ykdysadyýeti sanlylaşdyrmagy möhüm ugur hökmünde kesgitledi. Munuň bilen bagly geljegi nazarlaýan birnäçe maksatnamalar, konsepsiýalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Sanly ykdysadyýete geçmekde milli intellektual tehnologiýalar (IT) ulgamyny ösdürmek, innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyny höweslendirmek hem-de bu ugurlarda halkara derejesinde hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagy aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Jemgyýetiň düzümleri bolan döwletiň, hususy bölegiň, raýatlaryň we IT bileleşikleriniň ählisiniň sanly ykdysadyýete çekilmegini üpjün etmek esasy talaplara öwrülýär. Şunuň bilen bir hatarda, jemgyýetiň sanly gurşawa bolan ynamynyň artmagyny gazanmakda maglumat we innowasion tehnologiýalaryň maglumat howpsuzlygynyň üpjün edilmegi wajyp wezipeleriň hatarynda kesgitlenýär.

28 Iýul 2022

Tehnologiýa

Hos­sar­çyl kö­pek (hekaýa)

Goçmyrat maşgalasy bilen maslahatlaşyp, Garagum derýasynyň gaýra ýüzündäki Talhanly diýilýän ýerden mellek ýer edindi. Ol dessine şol ýerde iki otagly, dälizli jaý gurundy. Dowar saklamaga niýetlenen mal ýatak, bede saklamak üçin aýratynja desga ýasady. Hemme zat taýýar. Indi dowar alaýmaly. Şol günleriň birinde Goçmyrat Börme obasynyň ýokarsynda, dag içinde ýerleşýän Saýwan obasynda ýaşaýan gullukdaşyna jaň edip, amatlyrak bolsa 30 — 40 sany dowar almak niýetiniň bardygyny aýtdy. Şondan köp wagt geçmänkä Goçmyradyň gullukdaşy 25 sany goýny, 20-ä golaý geçini, hemmesini bir ýerden alsa oňşup berjek diýýän adamyň bardygyny habar berdi.

28 Iýul 2022

Edebiýat

Ata kes­bi – öm­re do­wam

Gyzyldan dury daýhanyň deri daman toprakda kesewini dürtseňem gögerjek eken. Ýogsam telim ýyllap boz ýatan bu ýerler adam ýaşamansoň, şorlaşyp gidipdi. Çagalykdan kalbyna siňen bagbançylyk kesbi Myrady öz erkine goýarly däldi. Atasy Jumanyýaz aga Bekdemir obasynda ökde bagban diýlip tanalýardy. Kakasy Şükürbaý agadyr ejesi Aneliýa eje Boldumsaz nebit önümleri kärhanasynda işlänsoňlar, obadan etrabyň merkezine göçüp barypdylar.

28 Iýul 2022

Oba hojalyk

Gö­wün bu gün bag seý­li­ne ge­le­dir

Ynsan gören ýerlerini wagt geçdigi saýy ýene küýsärmiş. Beýik Biribaryň nazar salan topragyny her näçe taryp etseň, şonça-da az. Bu mekanyň şypa beriji howasy, dermanlyk ösümlikleri, ýokumly önümleri dogrusynda geçen sanlarymyzda giňişleýin beýan eden hem bolsak, entek aýtmaly zatlarymyz egsilerli däl. Tyllaýy tomusda ene topraga siňdirilen irginsiz zähmetiň hasylyny toplamak işleri ýurdumyzyň çar künjeginde dowam edýär. Ýetişdirilen bol hasyl her bir maşgala ojagy üçin halal girdejidir. Bitginli baglaryň idegini ýetirýän, ýylboýy baglaryna yhlasyny sarp edýän bagbanlaryň maňlaý deri mele topraga siňendir. Dag etegine mäkäm ornaşan Magtymguly etrabynyň Daghojagala geňeşliginiň Gargyly obasy hem ýaşyl meýdanlary, mes topraklary bilen bellidir. Bu ýerde-de ilatyň girdejisiniň köp bölegi bagçylyga degişli.

28 Iýul 2022

Oba hojalyk

Durnalary dolandyran

Türkmen dutarynyň kirişlerinden, sazandanyň ezber kakuwyndan döreýän mukamy diňläniňde göz öňüňde aýdymsazyň goja bagbanlary Amangeldi Gönübek, Pürli Sary, Sahy Jepbar, Mylly Täçmyrat, Jepbar Hansähet, Girman bagşy, Nabat Nurmuhammedowa ýaly ägirtler mukaddes heýkel bolup janlanýar. Olaryň hersiniň ömür ýoly barada zehiniňi gaýgyrman, tutuş bir dessan ýazsaňam azdyr. Bagşysazandalaryň haýsy birini alsaň hem, onuň ussatlygynyň köki atababalarymyzdan gözbaş alyp gaýdýar. Şeýlelikde, milli mirasymyzyň şu günki bagtyýar zamana apalanyp ýetip, ruhy baýlygymyza, gymmatlygymyza öwrülendigini duýmak bolýar. Aýdymsaz muşdaklarynyň arasyndaky rowaýata öwrülen gürrüňe görä, onuň owazyna asmanda uçup barýan durnalar maýyl bolup, uzak menzilden yzlaryna dolanar eken. Eýsem, diňe ynsany däl, guşlaryda türkmen sährasyny ýaňlandyran mahmal sesine maýyl eden bagşy kimkä? «Oňa Girman bagşy diýerler» diýip, aýdymsazyň piri Aşyk Aýdyň pirden owaz geldi. Halkyň arasynda Girman bagşy adyny alan, öz şirin aýdymlary bilen lezzet beren Orazsähet Ýagşysähet oglunyň geçen menzillerini öwrenmek maksady bilen Mary welaýatynyň Sakarçäge etrabynda ýaşaýan çowlugy Maksat Patyşagulyýewlere myhmançylyga bardym. Baran ýerimde ilki gözüme ilen zat hem Maksadyň ogly Isanyň eline dutaryny alyp, garry atasy Girman bagşynyň öz döwründe aýdan «Ýaşylbaş» diýen aýdymyny aýdyp oturany boldy. Kä pessaý, kä belende galýan

28 Iýul 2022

Medeniýet

«Goý­ber­dim ta­zy­ny, uçur­dym gu­şy»

Hal­ky­my­zyň ga­dy­my dö­wür­ler­den bi­ziň gün­le­ri­mi­ze çen­li ge­lip ýe­ten iň öz­bo­luş­ly däp­le­ri­niň bi­ri-de el­guş, ta­zy ar­ka­ly aw et­mek­dir. Te­bi­gat bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­da bo­lan bu däp türk­men hal­ky­nyň ru­hy mi­ra­sy­nyň aý­ryl­maz bö­le­gi­ne öw­rül­di. Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ry için­de Türk­me­nis­ta­nyň El­guş aw­çy­la­ry mil­li jem­gy­ýe­ti dö­re­dil­di. Bu jem­gy­ýet El­guş aw­çy­la­ry­nyň hal­ka­ra as­so­sia­si­ýa­sy­nyň do­ly hu­kuk­ly ag­za­sy­dyr. Türk­men mü­rüş­gär­le­ri en­çe­me ge­zek dün­ýä­niň dür­li kün­jek­le­rin­de ýö­ri­te­leş­di­ri­len fo­rum­la­ry­na gat­na­şyp, el­guş­lar bi­len aw aw­la­mak bo­ýun­ça ge­çi­ri­len hal­ka­ra ýa­ryş­la­ry­nyň ýe­ňi­ji­le­ri bol­du­lar. Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de hal­ky­my­zyň mil­li mi­ra­sy çuň­ňur öw­re­ni­lip, ne­sil­me-ne­sil do­wam edip gel­ýän türk­me­niň aw­çy­lyk sun­ga­ty kä­mil­leş­ýär we ös­ýär.  Žur­na­lymyzyň şu sa­nyn­da Türk­me­nis­ta­nyň El­guş aw­çy­la­ry mil­li jem­gy­ýe­ti­niň ýol­baş­çy­sy Mak­sat Tu­gu­row bi­len söh­bet­deş­li­gi oky­jy­la­ryň dyk­ga­ty­na ýe­tir­ýä­ris. — Ata-babalarymyz awa çykanlarynda elmydama elguşy we tazysy bilen ýola düşüpdirler. Olar bu iki aw jandarynyň sazlaşykly işlemegini gazanypdyrlar. Maksat, bu sungatyň aýratynlygy barada aýdaýsaňyz.

28 Iýul 2022

Miras