Saglyk — beglik

Iş ýeriňizde we öýüňizde otaglaryň penjiresini wagtal-wagtal açyp, otagy ýelejiredip durmaly. Howany tämizlemek üçin üzärlik tütetmek maslahat berilýär. Her bir adam möwsümleýin kesellere garşy sanjymlary öz maşgala lukmany bilen maslahatlaşyp kabul edip biler.

Derde derman melhemler

Gyş günlerinde möwsümleýin ýokanç keselleriň öňüni almakda dermanlyk otlardan demlenilen çaýlaryň ähmiýeti uludyr. Sahawatly topragymyzda bitýän müň bir derdiň dowasy bolan ot-çöplerden taýýarlanylan melhemlikler bedeniň kesele garşy goranyş ukybyny artdyryjy we berkidiji häsiýete eýedir. Şuňa görä gyş paslynyň häzirki günlerinde ýiti respirator ýokanç kesellerden goranmakda haýyrly dermanlyk ösümlikleriň käbiriniň bejerijilik häsiýetine ünsüňizi çekýäris. Buýan: Ylmy lukmançylykda buýan kökünden alynýan «gliseram» demgysma, üsgülewige garşy ulanylýar. Şeýle hem onuň köki bilen öýken, bogazagyry, sowuklama, dem alyş ýollarynyň sökellikleri bilen kesellän näsaglary bejerýärler. Onuň ýumşadyjy, gakylyk aýryjy häsiýeti hem bardyr.

Saglygymyzy goralyň!

Berjaý edilmeli düzgünler

Antibiotikler — derman serişdeleri. Ýöne bu dermanlar ulanylanda hökmany ýagdaýda lukmanlar bilen maslahatlaşmaly. Häzirki döwürde antibiotikleriň sany örän kän we olar birnäçe topara bölünýär. Adamlaryň käbiri bedeniniň gyzgyny ýokary galdygy, antibiotik dermany özbaşdak içmek bilen bolýar. Özbaşdak bejerginiň soňy adamyň immunitetiniň peselmegine, böwregiň, bagryň we içegäniň agyr kesellerine duçar bolmagyna getirýär. Eger, adaty ýiti respirator kesellerine duçar bolunsa, onda lukmana ýüz tutup, keseli wagtynda bejermäge başlaň! Kähalatlarda näsaglar keseli aýak üstünde geçirip, gaýraüzülmelere duçar bolýarlar. Netijede, antibiotik dermany içmeli bolýar. Gürrüňi edilýän antibiotik dermanlary içilende berjaý edilmeli düzgünler barada durup geçeliň! Haýsy antibiotik toparydygyna seretmezden, hemmesi-de bedene belli bir derejede zyýan ýetirýär. Şonuň üçin bedene zyýan ýetirmez ýaly antibiotik dermanlary kabul edilende, berk berjaý edilmeli düzgünleri ýadyňyzdan çykarmaň! Hiç wagt özüňe we maşgala agzalaryňa antibiotik bejergisini lukmansyz özbaşdak kabul etmäge rugsat bermäň! Hökmany lukmana ýüz tutup, gerek bolan barlagdan geçmeli, olaryň netijesi anyklanylandan soňra, lukmanyň görkezmesi bilen bejergä başlamaly. Has gowusy, kesel anyklanylandan soňra, ony döre

Saglygymyz — baş baýlygymyz

Bedeniň kesele garşy göreşjeňlik ukybynyň ýokary bolmagyny gazanmak üçin, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanyp, sagdyn iýmitlenmeli. Ir säher we agşamara arassa howada ýarym sagat pyýada ýöremeli. Özüňiziň hem-de perzentleriňiziň burnunyň nemli bardasyna «Oksolin» melhemini çalmagy endik etmeli.

Limon

Ýiti ýokanç respirator keselleriň diňe bir öňüni almakda däl, eýsem, saglygy dikeldiş döwründe hem limonyň uly peýdasy bardyr. Onuň üýtgeşik ysy daşky gabygyndaky efir ýagy bilen baglydyr. Limon — iýmitler, işdäaçarlar, dürli naharlar taýýarlanylanda, şeýle-de, konditer, kosmetiki önümleri we derman serişdeleri taýýarlanylanda giňden ulanylyp gelýär. Ol gan basyşyny peseldiji, aterosklerozyň öňüni alyjy bolup, peşew ýollaryndaky duzlary azaltmakda, süýjüli diabet keseliniň öňüni almakda uly orna eýedir. Limonyň şiresi barmaklaryň arasynda döreýän kömelejikleri ýok etmäge hem ukyplydyr. Onuň gabygy deride bolan gataňsy ýygyrtlary ýumşatmaga, olaryň ýazylmagyna nepi degýändir. Limonyň ysy ynsan duýgurlygyny, işjeňligini güýçlendirýär. Adaty ýagdaýda, bir käse gaýnag suwa bir bölek limony atyp, bir çaý çemçe ary bal goşup, günüň dowamynda iki gezek içip bilersiňiz. Eger limonyň köp mukdaryny sarymsak, ary baly ýaly önümler bilen garyp, melhem hökmünde ulanjak bolsaňyz, onda lukmanyň maslahatyny alyň! Çünki, limon aşgazan turşulygy ýokary bolan, aşgazanda, onkibarmak içegede ýarasy bar näsaglara, allergiýasy bolanlara, öt haltada we ýollarynda daş emele gelmek ähtimallygy bar bolsa, ony ulanmak maslahat berilmeýär.

Gyş: kadalary berk berjaý edeliň!

Gök önümleri we miweleri köpräk iýiň!

Ine, lukmanlaryň kesellerden goranmakda tekrarlaýan sözleri. Ýylyň ähli paslynda-da miweleri we gök önümleri iýmek örän möhümdir. Çünki miweleriň we gök önümleriň köpüsinde kalsiý, magniý, demir, sink bolup, olary ter görnüşinde iýmek has peýdalydyr. Adamlara her gün azyndan 400 gram miwe we gök önümleri iýmek maslahat berilýär. Olaryň bir görnüşi beýlekisiniň ornuny tutmaýar, her biriniň adam bedenine peýdasy uludyr. Mysal üçin, pomidor adam saglygyna örän nepli bolup, ol düzüminde A, C, K, B1, B3, B6, B7 ýokumlary, şeýle-de demir, sink, magniý elementlerini saklaýar. Ol gan-damar ulgamynyň işleýşini kadalaşdyrýar, böwregiň oňat işlemegine ýardam berýär. Ýürek keseliniň döremek howpuny azaldýar, iýmit siňdiriş ulgamyna we bagra kömek edýär. Pomidoryň baý düzümi deriniň sagdyn bolmagyna kömek edýär we düwürtikler bilen göreşmäge ukyplydyr. Onuň şiresi gandaky C witamininiň mukdarynyň artmagyna ýardam etmek bilen, bedeniň immunitetini güýçlendirýär. Süňklerdäki kalsiý ýetmezçiliginiň öwezini dolmakda hem pomidoryň peýdasy uludyr. Saçlaryň öwşün atmagy we ýumşak bolmagy üçin biziň gündelik iýmitlerimize K witamini gerek bolýar. Saçlarymyzyň çalt ösmegi we gür bolmagy üçin pomidoryň şiresini içmek maslahat berilýär.

Saglyk — ynsanyň baş baýlygy

Berkarar döwletimizde sagdyn jemgyýeti berkitmäge uly üns berilýär. Bu bolsa ýurdumyzda ynsan saglygy baradaky aladanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugruna öwrülendiginiň aýdyň beýanydyr. Biz — weterinar lukmanlary bolup, weterinar-sanitar barlaglary esasynda oba hojalyk mallaryndan alynýan önümleriň (ýumurtga, süýt we et) hiline gözegçilik edip, şol önümleriň ynsan saglygyna ýaramlydygyna, önüm berýän malyň sagdyndygyna baha berýäris. Şonuň üçin mallardan we guşlardan alynýan önümler weterinar-sanitar barlaglary geçirilenden soň, ýurdumyzyň bazarlaryna hödürlenilýär. Munuň özi mallardan alynýan önümlerden adamlara geçýän antropozoonoz (brusellýoz we beýlekiler) keselleriniň ýaýramagynyň öňüni almaga ýardam edýär.

Be­den­ter­bi­ýä­niň we spor­tuň saglyga peýdasy

Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­my­zyň iň gym­mat­ly baý­ly­gy bo­lan yn­san sag­ly­gy­ny go­rap sak­la­mak, ýaş nes­liň gel­jek­de be­den we ru­hy taý­dan sag­dyn bo­lup ýe­tiş­me­gi­ni ga­zan­mak möhüm we­zi­pe­le­riň bi­ri bo­lup dur­ýar. Bi­ziň ýur­du­myz­da yn­san sag­ly­gy­na, be­den­ter­bi­ýä we spor­ta aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­ýär. Hä­zir­ki aja­ýyp döw­rü­miz­de be­den­ter­bi­ýe we sport bi­len meş­gul­lan­mak her bir türk­me­nis­tan­ly­nyň gün­de­lik dur­mu­şy­nyň ka­da­sy­na öw­rül­di. Se­bä­bi yzy­gi­der­li be­den maşk­la­ry­ny ýe­ri­ne ýe­tir­mek işe bo­lan ukyp­ly­ly­gy art­dy­ryp, yn­sa­ny dö­re­di­ji­lik işi­ne hö­wes­len­dir­ýär. Çün­ki sport güýç-gaý­ra­tyň, gö­zel­li­giň, sag­dyn­ly­gyň hem-de tä­ze be­lent­lik­le­re ru­hy taý­dan ok­gun­ly­ly­gyň aý­dyň be­ýa­ny­dyr.

Antibiotikler we ynsan saglygy

Lukmançylyk diplomatiýasy: tejribe — bilimleri kämilleşdirmegiň netijeli guraly

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda milli saglygy goraýyş ulgamyny toplumlaýyn ösdürmek hem-de kämilleşdirmek boýunça halkara hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berilýär we bu ugurda netijeli işler durmuşa geçirilýär. Yzygiderli guralýan halkara forumlaryň we maslahatlaryň çäklerinde ýurdumyzyň öňe sürýän başlangyçlary lukmançylyk ugry boýunça ylmy hyzmatdaşlygy ösdürmäge giň şertleri döredýär. Şu meselelerde Türkmenistanyň lukmançylyk diplomatiýasynyň orny barha artýar. Şu ýylyň 26-27-nji ýanwarynda Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Halkara okuw-ylmy merkeziniň mejlisler zalynda teleköpri arkaly geçirilen X türkmen-german forumy hem lukmançylyk diplomatiýasynyň ösüşinde möhüm wakalaryň biri boldy. Saglygy goraýyş boýunça türkmen-german forumy Türkmenistanyň hem-de Germaniýa Federatiw Respublikasynyň halkara gatnaşyklardaky möhüm başlangyçlarynyň biridir. Forum birnäçe ýyllaryň dowamynda kämilleşdirilip, onuň iki döwletde yzygiderli, gezekleýin geçirilmegi däbe öwrüldi. Şunlukda, saglygy goraýşyň ählumumy meseleleri öwrenilip, ylmy taýdan esaslandyrylan çözgütleriň işlenilmegi ýola goýuldy. Umuman, forumlaryň gün tertibinde iki döwletiň arasyndaky saglygy goraýyş babatda hyzmatdaşlygyň m

Sagdynlyk — bagtyýarlygyň kepili

Güneşli Diýarymyzda ilatyň saglygyny goramak, sagdyn durmuş ýörelgelerini pugta ornaşdyrmak, keselleriň öňüni almak, saglygy goraýyş ulgamyny innowasion ýol bilen ösdürmek babatda uly işler alnyp barylýar. Paýtagtymyzda we sebitlerde iň täze enjamlar hem-de öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen döwrebap sport toplumlarynyň, stadionlaryň we şypahana ulgamynyň binalarynyň, ýöriteleşdirilen sport mekdepleriniň, çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezleriniň gurulýandygyny, hereket edýän ugurdaş desgalaryň döwrebaplaşdyrylýandygyny muňa mysal hökmünde aýtmak bolar. «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň çäklerinde ulgamy ýurdumyzda we daşary ýurtlarda öndürilýän zerur derman serişdeleri, lukmançylyk enjamlary bilen bökdençsiz üpjün etmek ýola goýuldy.

Antibiotikleri özbaşdak ulanmakdan saklanyň!

Möwsümleýin döreýän ýiti respirator kesellerinde antibiotik derman serişdelerini özbaşdak ulanmak nädogrudyr. Antibiotikler kesel dörediji bakteriýalara garşy täsirli derman serişdeleridir. Bakteriýalar bir öýjükli mikroorganizmlere degişli bolup, olar öz öýjüklerinde ýaşamaga, köpelmäge ukyply bolýar. Antibiotik derman serişdeleri öýjük diwarjyklaryny weýran etmek arkaly bakteriýalary öýjükleri bilen bilelikde ýok edip bilýär.

Onkologiýa ylmy-kliniki merkezi: döwrebap şertler, netijeli işler

«Saglyk» Döwlet maksatnamasynda saglygy goraýşyň ähli ugurlary bilen bir hatarda, ilata onkologiýa kömegini bermegiň we onkologiýa gullugynyň ösdürilmeginiň anyk wezipeleri hem kesgitlenilýär. Türkmenistanda saglygy goraýşyň ylmy taýdan esaslandyrylan, tertipleşdirilen ulgamy hereket edýär. Bu onkologiýa gullugy babatda-da şeýledir. Türkmenistanda ilata berilýän onkologiýa kömegi sebitleýin häsiýetli bolup, üç derejeden ybaratdyr. Olar — şäher we etrap derejesinde saglyk öýlerinde hereket edýän onkologiýa serediş otaglary; welaýat derejesinde welaýat onkologiýa hassahanalary; ýurt derejesinde Onkologiýa ylmy-kliniki merkezi. Her bir şäher we etrap derejesinde saglyk öýlerinde onkologiýa we serediş otaglary hereket edýär. Olar umumy bejeriş ulgamy bilen netijeli aragatnaşykda bolup, öz wezipelerini üstünlikli ýerine ýetirýärler. Bu derejede ilata onkologiýa kömegini bermekde esasy wezipeler howply we howpsuz çişleriň (täze döremeleriň) öňüni almak, olary anyklamak, çiş keselleri babatda howatyrly topara girýän adamlara hem-de howply çiş keselli näsaglara gözegçilik etmek bolup durýar. Näsaglaryň islegi boýunça bu derejede umumy bejeriş ulgamy bilen bilelikde howply däl çişler hem bejerilip bilner. Şunda howply we howpsuz çişleriň öňüni almaga gönükdirilen wa

Sag­lyk — baş baý­lyk

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ra­ýat­la­ry­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni has-da go­wu­lan­dyr­mak, hal­ky­my­za edil­ýän hyz­mat­la­ryň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­mak ba­ra­da ala­da et­mek döw­let sy­ýa­sa­ty­my­zyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da hem-de ta­gal­la­sy ne­ti­je­sin­de sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­nyň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy ber­ki­dil­di. We­la­ýat mer­kez­le­rin­de, Aş­ga­bat şä­he­rin­de dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän, döw­re­bap be­je­riş-öňü­ni alyş mer­kez­le­ri­niň açy­lyp ula­nyl­ma­ga be­ril­me­gi ke­sel­le­riň öňü­ni al­ma­ga, çalt anyk ke­sel kes­gi­di­ni goý­ma­ga, ýo­ka­ry de­re­je­de luk­man­çy­lyk be­jer­gi­si­ni ge­çir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Şä­her­ler­de we oba­lar­da dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän en­jam­lar bi­len en­jam­laş­dy­ry­lan sag­lyk öý­le­ri­niň gur­lup, ula­nyl­ma­ga be­ril­me­gi ke­sel­le­riň öňü­ni al­ma­ga, ke­sel­le­ri ir­ki dö­wür­de ýü­ze çy­ka­ryp, çalt we ýo­ka­ry de­re­je­de luk­man­çy­lyk be

Saglygyňyzyň goragy öz eliňizde

Şahsy we jemgyýetçilik arassaçylygy babatdaky tertip-düzgünleri berjaý ediň! Elleriňizi arassa saklaň! Gartaşan adamlar we çagalar daşaryk çykmazdan, jemgyýetçilik ýerlerine barmazdan öň, hökman burnuň nemli bardasyna «Oksolin» melhemini çalmaly.

Süýri ýaprakly atgulak

Häsiýeti. Haşal derman ösümlik. Başgaça ösümlik «guzugulak» diýlip hem atlandyrylýar. Süýri ýaprakly atgulak — atgulaklar maşgalasynyň hem urugynyň boýy 30-80 sm-e ýetýän köpýyllyk otjumak wekili. Toprakdaky porrugy gysga, kese. Ýapragy nobatlaýyn, kökýanlaýyn, pudagyň esasyna ýygnanan, ujy çowly, seýrek tas ellipis kysmy, ýokarsy gysylan we ýitelişen, esasy yzygiderlikde sapajyga gysylýar, 5-7 damarly, ýalaňaç ýa- da damarlarynyň aşagy tüýlüje, uzynlygy 30-35 sm we ini 4-8 sm, çenli, sapajygy uzyn, 20 mm-e çenli, ýaprak ülşüne barabar ýa-da ondan gysga.

Sorag-jogap

Gorky nämeden döreýär? «Men özümi ynjalyksyzlandyrýan iki mesele barada siziň bilen maslahatlaşmagy makul bildim. 14 ýaşly gyzym aslynda gorkak däl. Ýöne ol garaňkylykdan gorkýar. Agşam birdenkä çyra öçäýse, gorkup, aglaýar. Şonuň üçin onuň ýatýan otagynda ýiti yşykly diwar çyrasyny ýakyp goýýarys.

Öýkeniň sowuklamasynda maslahat berilýän berhiz saçagy

Öýken sowuklamasyny (pnewmoniýa) bejermekde ýöriteleşdirilen iýmit berhizi uly ähmiýete eýedir. Bu kesele ýolugan näsaglaryň bejeriş berhizini dogry ýerine ýetirmekleri örän wajypdyr. Talabalaýyk düzülen berhiz, näsagyň bedeninde alyş-çalyş hadysalarynyň işjeňleşmegine we keselden soňra zeper ýeten synalarynyň çalt dikelmegine ýardam berýär. Berhiz düzgüni keseliň geçiş döwrüne bagly bolýar. Keseliň ilkinji günlerinde iýmit siňdiriş ulgamyna agram salmazlyk maksady bilen iýmitiň energiki gymmatlygyny azaltmaly. Iýmit berhiziniň düzüminde bedeniň immun ulgamynyň berkemegine ýardam berýän iýmitlere hem üns bermeli.