"Saglyk" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-65, 38-61-67
Email: saglyk-zurnaly@online.tm

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Sagdyn ýaşamak her kimiň özüne bagly

Durmuş ýörelgesi gündelik endikleriň jemi bolup, ol adamyň ýaşaýşy, özüni alyp barşy, işleýşi, iýmitlenişi, boş wagtyny geçirişi, maddy we ruhy talaplaryny kanagatlandyryşy bilen baglanyşykly kadalary öz içine alýar. Sagdyn durmuş ýörelgesi bolsa adamyň saglygyny goramaga, sagdyn ýaşamaga, keselleriň öňüni almaga ýardam edýän düzgünleriň toplumy bolup durýar. Bu düzgünlerden gyşarmalar adam bedenini zeperlendirip, dürli keselleriň, şol sanda howply çişleriň döremek töwekgelligini artdyrýar. Biziň gürrüňimiz howply çiş keselleriniň döremegine getirip bilýän nädogry we zyýanly endikler hakynda bolar. Howply çişler nähili döreýär?

7 Fewral 2022

Saglyk

Sowuklamadan goranmagyň düzgünleri

Güýz-gyş aýlarynda,  köplenç, ulularyň, şol sanda  çagalaryň arasynda hem dem alyş  ýollarynyň sowuklama keselleri  ýüze çykýar. Sowuklamany döredijiler dürli mikroorganizmler bolup, olaryň  köpüsi wiruslar toparyna  degişlidir. Ine, häzir gyş aýlary dowam edýär, şol sebäpli maşgala agzalarynyň özlerini we çagalaryny bu kesellerden gorap saklamak, ýoňlamanyň öňüni almak, lukmana çenli kömegi dogry bermek barada düşünjesi bolmaly. Il arasynda keseli döredijiler daşky howada köp bolýar diýen düşünje bar. Şol sebäpli käbirleri çagalaryny arassa howa çykarman, öýde saklaýarlar. Emma mikroorganizmler, has hem sowuklama keseline sebäp bolýan wiruslar ýapyk binalarda köp bolýar. Ýapyk binalarda ýaşaýjylaryň aralyklarynyň ýakyndygy sebäpli keseliň bir adamdan beýleki adama ýokuşmak mümkinçiligi artýar.

7 Fewral 2022

Saglyk

Çagada bilesigelijiligi nähili oýarmaly?

Bilesigelijilik siziň perzendiňizde mydamalyk okamak, öwrenmek höwesini döreder. Aslynda, çagalar örän bilesigelijidirler. Olar öz bilesigelijiligi bilen, ilkibaşdan, daş-töweregiň gurluşyna düşünmäge, köpräk dürli-dürli zatlary elläp görmäge, ýene ençeme sowallar berip, köp zatlary bilmäge çalyşýarlar. Yzygiderli öz gyzyklanmalary bilen meşgul bolup, her bir zada içgin düşünmäge, göz ýetirmäge yhlas edýärler.

7 Fewral 2022

Saglyk

Rewmatizm kime howp salýar?

Habarçymyz Narjan Ilmyradowa halk köpçüliginiň arasynda «guragyry» diýlip atlandyrylýan rewmatizm keseli barada Myrat Garryýew adyndaky TDLU-nyň farmakologiýa we endokrinologiýa okuwly gospital terapiýa kafedrasynyň dosenti, lukmançylyk ylymlarynyň kandidaty Wladimir Gurbanow bilen söhbetdeş boldy. — «Guragyry» diýen söz bilen diňe bir rewmatizmiň aňladylmaýandygyny ilkinji nobatda bellemelidiris. Bu adalga süňklerde, bogunlarda agyry döreýän, ýöne görnüp duran ýara, döwük-ýenjik, çykyk, ganaýan, iriňlän ýerler bolmaýan köp sanly keselleriň umumy adydyr. Olar esasan 2 topara bölünýär.

7 Fewral 2022

Saglyk

Gözellik we saglyk

Gulakhalka zenanlaryň dakynýan ilkinji şaý-sepleriniň biridir. Köplenç, gyzjagazlaryň çagajyk wagty olaryň gulagyny deşýärler. Şol sebäpli biz gyzjagazlaryň gulagyny deşmek bilen bagly ýörite gürrüň etmegi makul bildik. Ozaly bilen, gulak ýelkeniniň iki bölekden, ýagny ketirdewükli hem-de ýumşak (ysyrgalyk) böleklerinden ybaratdygyny bellemelidiris. Gulagyň ketirdewükli böleginiň aýratynlygy, ketirdewük bilen deriniň arasynda ýag gatlagy bolmaýar hem-de ol diňe ýukajyk bardanyň hasabyna gan bilen üpjün edilýär. Şol sebäpli gulagyň bu bölegine şikes ýetse, ýukajyk barda ýyrtylýar we ol ýerde iriňleme hadysasy ýüze çykýar, ýagny köp wagtlaýyn bejergini, gözegçiligi talap edýän ýara emele gelýär. Ýara bitse-de, köplenç, ketirdewük ýygrylyp, kiçelip, öz durkuny üýtgedýär.

7 Fewral 2022

Saglyk

Çagany haçan newrologa görkezmeli?

Çaganyň özüni alyp barşynda sähelçejik üýtgeşmeler ýüze çyksa-da, ony newrolog lukmana görkezmek maslahat berilýär. Lukmana ýüz tutulmagy netijesinde ýüze çykan üýtgeşmeler seljerilip, keseliň wagtynda öňüniň alynmagyna şert döreýär. Çaganyň nerw ulgamy enäniň göwresinde wagty kemala gelip başlaýar. Käte, göwreli ene şu aşakdaky ýagdaýlary başdan geçirýär:

7 Fewral 2022

Saglyk

Oňurga bedeninde çiş dörän bolsa...

Habarçymyz Myrat Garryýew adyndaky TDLU-nyň nerw keselleri we neýrohirurgiýa kafedrasynyň müdiri, lukmançylyk ylymlarynyň kandidaty Sahid Annanepesow bilen oňurga bedeniniň gemangiomasy hakynda söhbetdeş boldy. — Ilki bilen gemangiomanyň nämedigi barada umumy düşünje berseňiz...

7 Fewral 2022

Saglyk

Ösen tehnologiýaly enjamlary ulananymyzda...

Gulaklyklar biziň durmuşymyza ymykly ornaşan tehnologiýadyr. Hatda köp adamlar gulaklykdan gelýän zelel barada oýlanmaýar, olary tehniki hili boýunça saýlap almalydygyna ýeterlik üns bermeýär. Beýleki tehnologiýanyň ösen görnüşleri ýaly, gulaklyk hem adam saglygyna öz täsirini ýetirýän çylşyrymly gurluşa eýedir. Ulanyjylaryň wezipesi diňe bir dakynmaga amatlydygyna ýa-da sesi dury geçirýändigine garaman, eşidiş ulgamyna zeper ýetirmejek gulaklygy saýlap almagy başarmakdyr.

7 Fewral 2022

Saglyk

Öýkeniň işjeňligini kadalaşdyryjy maşklar

Dem alyş maşklary çuň we doly dem almaklyga ýardam edýär. Dem almaklyk — bu beden bilen daşky gurşawyň arasynda üznüksiz gaz çalşygynyň geçmegidir. Okislenme-dikeldiş hadysasynyň kadaly geçmegi üçin bedeniň yzygiderli kislorod bilen üpjünçiligi we bedenden kömürturşy gazynyň çykmagy zerurdyr. Sagdyn adamyň gan damarlary gandaky bu gazlaryň parsial basyşyny hemişe kadaly ýagdaýda saklaýar. Kömürturşy gazy adamyň nerw, gan aýlanyş ulgamlaryna we beýleki içki agzalaryna täsir edýär. Adam rahat ýagdaýda burundan erkin dem almaly.

7 Fewral 2022

Saglyk

Nerw öýjüklerini täzeden dikeltmek mümkindir

žurnalist Narjan Kasymowa Halkara saglyk merkezleri müdiriýetiniň Kelle we boýun kesellerini bejeriş halkara merkeziniň fizioterapiýa bölüminiň müdiri Gunça Baýramowadan nerw ulgamynyň işine oňyn täsir edýän neýrobika barada gürrüň bermegi haýyş etdi. Newrolog lukmanlar we bu ugurdan alymlar: «Neýronlaryň özara arabaglanyşygynyň bozulýandygy sebäpli hatardan çykan nerw öýjükleri, şol sanda kelle beýnisiniň öýjükleri-de gaýtadan dikelmeýär» diýen pikire uzak wagtlap uýup geldiler. Soňky ylmy barlaglaryň netijesi bu pikiriň ýalňyşdygyny tassyklamaga esas berýär. Görlüp oturylsa, kelle beýnisini ýygy-ýygydan üýtgäp durýan ýagdaýlara uýgunlaşdyrmak arkaly nerw ulgamyna degişli bolan neýronlaryň arabaglanyşygyny pugtalandyrmak hem-de munuň netijesinde nerw öýjüklerini täzeden dikeltmek mümkin eken. Bu pikiriň esasyny goýan amerikaly neýrobiolog, professor Lourens Kats we ýazyjy Menning Rubin kelle beýnisini uýgunlaşdyryp, neýronlaryň arabaglanyşygyny pugtalandyrmagyň, nerw öýjüklerini täzeden dikeltmegiň usuly hökmünde akyl türgenleşigini — neýrobikany oýlap tapýarlar.

7 Fewral 2022

Saglyk

Möwsümleýin kesellerden goranalyň!

Sagdyn durmuş ýörelgesiniň saglygy pugtalandyrmaga, ýokanç we ýokanç däl kesellerden goranmaga kömek edýändigi mälimdir. Kadaly iýmitlenmek, pasla görä geýinmek, işjeň hereketlenmek, beden maşklaryny ýerine ýetirmek, arassaçylyk kadalaryny berjaý etmek, tämiz howadan dem almak arkaly immuniteti pugtalandyrmak, aýratyn hem, ýiti respirator wirusly ýokançlaryň we ýiti respirator keselleriň köpçülikleýin ýaýraýan döwürlerinde wajypdyr. Hünärmenler ýokançlardan goranmak üçin başga-da käbir düzgünleri endige girizmegi maslahat berýärler.

7 Fewral 2022

Saglyk

Ykdysady hyzmatdaşlyk ösdürilýär

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda halkara hyzmatdaşlyk barha ösdürilýär. Bu bolsa dünýä ýurtlarynyň arasynda Türkmenistanyň abraýyny has-da ýokarlandyrýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda paýtagtymyz Aşgabatda hormatly Prezidentimiziň başlyklyk etmeginde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) 15-nji sammitiniň geçirilmegi ýurdumyzyň halkara abraýyny ýene-de belende galdyrdy. Türkmen döwletiniň gurama başlyklyk etmeginde geçirilen Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň maksady oňa agza döwletleriň arasyndaky ynanyşmagy, birek-birege hormat goýmagy berkitmäge, YHG-nyň giňişliginde durnuklylygy, howpsuzlygy goldamak boýunça başlangyçlara ýardam etmäge, syýasy-diplomatik gatnaşyklary işjeňleşdirmäge gönükdirilendir. Milli Liderimiz, ilkinji nobatda, Bitarap döwlet we dünýä jemgyýetçiliginiň doly hukukly agzasy hökmünde Türkmenistanyň ähli gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlar, şol sanda abraýly halkara we sebit guramalary bilen giň gerimli gatnaşyklary ýola goýmak üçin açykdygyny belledi.

9 Dekabr 2021

Syýasat

Parahatçylygyň we abadançylygyň özeni

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ajaýyp ýyllarynyň biri bolan «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda agzybir halkymyz uly zähmet üstünlikleri bilen baky Bitaraplygynyň şanly 26 ýyllyk toýuny garşy alýar. Hemişelik Bitarap döwletimiz ähli ugurlarda amal edilen beýik işler bilen Ýer ýüzünde belent abraý-mertebä eýe boldy. Birleşen Milletler Guramasy, onuň ýöriteleşdirilen düzümleri dünýä halklarynyň arasynda parahatçylygy, abadançylygy, howpsuzlygy üpjün etmekde, global häsiýetli meseleleriň netijeli çözgütlerini tapmakda hemişelik Bitarap Türkmenistanyň hem-de onuň dünýäde ykrar edilen milli Lideriniň halkara derejedäki işjeň hereketlerine, taýsyz tagallalaryna, öňe sürýän başlangyçlarydyr tekliplerine ýokary baha berýär.

9 Dekabr 2021

Syýasat

Döwletiň baş baýlygy — halkyň saglygy

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly ýurdumyzyň ähli künjeginde bolşy ýaly, Balkan welaýatynda hem ýatdan çykmajak taryhy wakalara beslenýär. Balkan welaýatynda möhüm desgalaryň birbada birnäçesiniň açylyş dabarasy bolup, olar ýurdumyzyň sebitlerini durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça hormatly Prezidentimiziň toplumlaýyn maksatnamasynyň üstünlikli amala aşyrylmagynyň aýdyň subutnamasyna öwrüldi. Dünýä belli daşary ýurt önüm öndürijileriniň täze, kämil enjamlary bilen üpjün edilen Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäher ýokanç keseller hassahanasy, şeýle hem Magtymguly etrabynda ulanylmaga berlen lukmançylyk desgasy ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň milli we dünýä ölçeglerine laýyklykda okgunly ösýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.

9 Dekabr 2021

Syýasat

Saglyk maksatly möhüm hyzmatdaşlyk

«Saglyk» Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamy döwrüň talaplaryna kybap getirilýär. Dürli ýokanç keselleriň öňüni almak, olary ýüze çykarmak we bejermek boýunça işler kämilleşdirilýär. Türkmenistan daşary ýurtlar bilen hemişe tejribe alyşýar, BMG we onuň ýöriteleşdirilen düzümleri hem-de BSGG bilen ysnyşykly ýakyn hyzmatdaşlyk edýär, saglygy goraýyş meseleleri boýunça geçirilýän ähli halkara çärelere gatnaşýar. Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde öňdebaryjy innowasion tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan halkara derejeli saglyk öýleri, ýöriteleşdirilen hassahanalar, derman serişdelerini öndürýän kärhanalar gurulýar. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, mundan başga-da, bu ugurda alnyp barylýan halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek we pugtalandyrmak üçin zerur şertler döredilýär. Bu ugurda abraýly halkara guramalar, ilkinji nobatda bolsa, BSGG-e biziň ygtybarly we uzak möhletleýin hyzmatdaşlarymyz bolup durýar. Olar bilen Türkmenistan möhüm taslamalary bilelikde amala aşyrýar. Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň ýurdumyz boýunça edarasynyň işjeň gatnaşmagynda Türkmenistanda döwlet derejesinde ýiti ýokanç keseline garşy göreşmäge hem-de netijeli çäreleri görmäge taýýarlygy üpjün etmegiň meýilnamasy üstünlikli durmuşa g

9 Dekabr 2021

Syýasat

Dünýä lukmançylygynyň tejribesi özleşdirilýär

Ýurdumyzda döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan saglygy goraýyş ulgamy ýyl-ýyldan ösýär, kämilleşýär. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda halkyň saglygyny goramakda görlüp-eşidilmedik öňegidişlikler gazanyldy. Belent sepgitlere ýetilmegi bir tarapdan, saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-tehniki binýadyny ösdürmäge gönükdirilen wezipelere üstünlikli amal edilmegi, beýleki bir tarapdan, lukmançylyk hyzmatyny ylmy esasda ösdürmek, kämilleşdirmek, dünýä tejribesini öwrenmek we özleşdirmek bilen ony hil taýdan halkara derejä çykarmak boýunça işlere giň gerim berilmegi bilen baglanyşyklydyr. Ýurdumyzyň paýtagtynda, welaýat we etrap merkezlerinde, şäherlerde, obalarda döwrebap lukmançylyk merkezleriniň, hassahanalarynyň, saglyk öýleriniň, tenekar suwly, dury suwly çeşmeli, daglyk ýerlerde, deňziň ýakasynda şypahanalaryň peýda bolmagy, olaryň iň soňky binagärlik taslamalarynyň esasynda gurulmagy hem-de dünýäniň iň meşhur kompaniýalarynyň döwrebap tilsimatlar boýunça ýasalan enjamlary bilen üpjün edilmegi, şeýle-de, ülkämiziň derman senagaty üçin çig mallyk gory egsilmejek tebigy baýlyklary ýurdumyzyň maddy-tehniki binýadynyň sarsmaýan kuwwatyny görkezýär. Dünýä tejribesinde özleşdirilen iň täze we kämil anyklaýyş-bejeriş usul

9 Dekabr 2021

Saglyk

Ynsan saglygyny goramakda kanunçylygyň ösüşi

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri-de ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny, syýasy durnuklylygyny, halkara abraýyny artdyrmak, jemgyýetimiziň aň-bilimini, medeniýetini kämilleşdirmek bilen bir hatarda halkymyzyň saglyk ýagdaýynyň we durmuş üpjünçilik goraglylygynyň ýokarlanmagyny gazanmak bolup durýar. Türkmenistanyň Konstitusiýasynda Türkmenistanda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy adamdygy baradaky hukuk kadalarynyň berkidilmegi, ýurdumyzda adamyň ömrüniň, onuň saglygynyň, abadançylygynyň, mynasyp ýaşaýyş-durmuş derejesiniň, umuman her bir ynsana berilýän mizemez hukuklarynyň ählisiniň, döwlet we jemgyýet üçin iň ýokary gymmatlyk bolup durýandygynyň hem-de ilatyň durmuş taýdan goraglylygynyň ygtybarly boljakdygynyň kepillendirmesi hökmünde çykyş edýär. Adamlaryň saglygy häzirki zaman jemgyýetini ösdürmegiň zerur şertidir. Şol nukdaýnazardan saglygy goramak boýunça döwletiň kanunçylyk binýady kämilleşdirilýär we milli kanunçylygymyzy halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalary bilen utgaşdyrmak, şol sanda raýatlaryň saglygynyň goralmagynyň kanunçylyk ulgamyny kämilleşdirmek ugrunda işler alnyp barylýar. Onuň şeýledigini 2021-nji ýylyň 25-nji fewralyn

9 Dekabr 2021

Syýasat

Deňiz şugundyry

Häsiýeti. Çöl-düzlük derman ösümligi. Deňiz şugundyry — selmeler maşgalasynyň adybir urugynyň boýy 30-40 sm birýyllyk otjumak wekili. Ösümlik un kysmy örtükli ýa-da diňe gaty tüýlüje, käte düýbünden tüýsüz, inçe kökli. Ýapragy kadaly ösen. Gülýany miwesine agaçlaşan we esasy bitişen, şar görnüşli şärikli miwe emele gelen. Gülleri iki jynsly. Güli çogdam gülüň okunda ýerleşmeýär.

9 Dekabr 2021

Saglyk

Sorag-jogap

Howply däl täze döreme «Galkan şekilli mäziň adenomasy nähili kesel? Bu kesel nähili bejerilýär?».

9 Dekabr 2021

Saglyk

Iýmitdäki doýgun däl ýaglar

Transýaglar (ýag turşularynyň transizomerleri) — doýgun däl ýaglaryň bir görnüşidir. Transýaglar tebigy we emeli taýýarlanylan (senagat transýaglary) bolup bilerler.

9 Dekabr 2021

Saglyk