"Saglyk" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-65, 38-61-67
Email: saglyk-zurnaly@online.tm

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Buzda typmak

Buzda figuralaýyn typmak aýratyn sport görnüşi hökmünde 1860-njy ýyldan bäri bellidir. Bu sport görnüşiniň birnäçe ugurlary bar: ýekelikde, toparlaýyn sinhroniki typmak, sport tanslary, iki bolup figuralaýyn typmak. Buzda figuralaýyn typmak sportuň örän owadan görnüşidir. Sportuň bu görnüşi diňe bir türgenler üçin däl, eýsem, boş wagtlaryny netijeli geçirmäge ýykgyn edýänler üçin hem örän peýdalydyr. Hakykatdan-da, buzda figuralaýyn typmak işjeň dynç alşyň owadan bir görnüşidir. Psiholog lukmanlar durmuşyň dartgynly döwürlerinde, göwnüňe tukatlyk aralaşanda, ukynyň bozulmalarynda konkide typmagy maslahat berýärler. Owadan sazlary diňläp konkide typmak, beden hereketiniň sazlaşykly çeýeligini, owadanlygyny, kalbyň nuranalygyny gazanmaga kömek berýär.

2 Dekabr 2022

Sport

Karate we saglyk

Karate bilen meşgullanmagyň saglyga oňyn täsiri irki döwürlerden bäri mälimdir. XIX asyrda Okinawa adasynda geçirilen lukmançylyk barlagynyň netijesi karate bilen meşgullanýan mekdep okuwçylarynyň beýleki deň-duşlaryndan beden taýýarlygy, synalarynyň sazlaşykly ösüşi, umumy saglygy babatda görnetin tapawutlanýandygyny ýüze çykarypdyr. Geçen asyryň 80-nji ýyllarynda Birmingem uniwersitetinde şeýle barlaglaryň biri geçirilipdir. Oňa sportuň 30 görnüşi boýunça 100 rekordçy türgen gatnaşypdyr. Olaryň tizligi, çydamlylygy, güýji we çalasynlygy, deri asty ýag gatlagy babatda geçirilen barlaglar boýunça gimnastikaçylar birinji, baletçiler ikinji, karate bilen meşgullanýanlar üçünji orna mynasyp bolupdyrlar. Bu barlagyň maksady sportuň beden kämilligi, saglyk üçin has oňyn, ähmiýetli görnüşini kesgitlemek eken.

2 Dekabr 2022

Sport

Ýetip gelýär Täze ýylymyz

GADYRLY OKYJYLAR, EZIZ WATANDAŞLAR! Sizi ýetip gelýän Täze ýyl baýramy bilen gyzgyn gutlaýarys! Goý, ýetip gelýän täze — 2023-nji ýyl uly üstünliklere, bagtyýarlyga beslensin! Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän tutumly işleriniň netijesinde Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzyň şan-şöhraty has-da belende galsyn!

2 Dekabr 2022

Edebiýat

Saglygymyzy goralyň!

Bu düzgünler size beden we ruhy taýdan sagdyn ýaşamaga, hemişe işjeň hem-de şähdaçyk ýagdaýynda bolmaga, kesellerden goranmaga ýardam eder: ◊ ir ýatyp, ir turuň;

2 Dekabr 2022

Saglyk

Halkara hyzmatdaşlyk pugtalandyrylýar

­Özbegistan Respublikasynyň Samarkant şäherinde Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ŞHG) sammiti geçirildi. Türkmenistan ŞHG-niň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine hormatly myhman hökmünde gatnaşdy. Hormatly Prezidentimiz Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitindäki çykyşynda ŞHG-niň ýokary derejedäki mejlisine hormatly myhman hökmünde çagyrylmagyny ýurdumyza bildirilen uly hormat hökmünde kabul edýändigini aýdyp, muňa özara hyzmatdaşlygy has-da ösdürmäge, ony uzak möhletleýin maksada gönükdirilen derejä çykarmaga çalyşmagyň nyşany hökmünde seredýändigini, Türkmenistanyň ŞHG bilen syýasat, howpsuzlyk, ykdysadyýet, söwda, maýa goýum, medeni-ynsanperwer ugurlar boýunça hyzmatdaşlygyň köptaraplaýyn görnüşlerini we usullaryny ýola goýmaga taýýardygyny belledi.

14 Oktýabr 2022

Syýasat

Türkmenistanyň saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň işgärlerine

Hormatly saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň işgärleri! Sizi Türkmenistanyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli tüýs ýürekden gutlaýaryn. Her bir güni okgunly ösüşler, şanly wakalar bilen şöhratlanýan «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda giňden bellenilýän bu hünär baýramynyň şanyna geçirilýän dabaralaryň siziň durmuşyňyza gaýtalanmajak öwüşgin çaýjakdygyna pugta ynanýaryn.

14 Oktýabr 2022

Syýasat

Garaşsyzlyk – Berkarar döwletimiziň şan-şöhraty we buýsanjy

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halky hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda baş baýramymyz — şanly Garaşsyzlygymyzyň XXXI ýyllyk baýramyny uludan belläp geçdi. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda giňden bellenilen mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly XXXI ýyllygynyň toý dabaralary bedew bady bilen barha öňe barýan eziz Diýarymyzda şatlyk-şowhuna beslendi. Paýtagtymyz Aşgabatda we welaýatlarymyzyň obadyr şäherlerinde, şäherçelerinde giňden bellenilen toý dabaralary baýramçylyk şowhuny bilen halkymyzyň göwün guşuny ganatlandyrdy.

14 Oktýabr 2022

Garaşsyzlyk

Agzybirligiň we jebisligiň beýany

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde 23-nji sentýabrda paýtagtymyzdaky Ruhyýet köşgünde Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna bagyşlanan Döwlet maslahaty geçirildi.  Maslahatda ata Watanymyzyň dürli ugurlarynda gazanylan üstünlikleriň netijeleri jemlenildi, eziz Diýarymyzy mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ösdürmegiň ileri tutulýan wezipeleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Maslahatyň dowamynda hormatly Prezidentimiz mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygy mynasybetli, zähmetde has tapawutlanan watandaşlarymyzy döwlet sylaglary bilen sylaglamak hakynda karara gelendigini habar bermek bilen, degişli resminamalara gol çekdi.

14 Oktýabr 2022

Syýasat

Halk bähbitli beýik işler

Şu ýylyň 3-nji sentýabrynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça Mary welaýatynda iş saparynda boldy. Ýurdumyzda Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallasy bilen gurlup ulanylmaga berlen ençeme döwrebap saglyk merkezleridir hassahanalarynda saglygy goraýyş babatynda uly işler durmuşa geçirilýär. Hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen Türkmenbaşy we Daşoguz şäherlerinde ulanylmaga berlen döwrebap saglyk merkezlerinde-de halkyň saglygyny goramak hem-de bejermek babatynda häzirki zaman şertleriniň döredilendigini bellemek gerek. Halkyň saglygy, körpe nesliň sagdyn ösüp, kemala gelmegi baradaky aladanyň döwletimizde elmydama üns merkezinde saklanýandygy hemmelere mälimdir.

14 Oktýabr 2022

Jemgyýet

Gahryman Arkadagymyzyň toý sowgady

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly ylmy-ensiklopedik eseriniň XIV jildi halkymyza gowuşdy. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda her bir güni toýdur-baýramlar, şanly wakalar bilen şöhratlanýan «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda döwlet derejesinde giňden bellenilýän Türkmenistanyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni hem aýratyn ýatda galyjylygy bilen tapawutlanýar. Mälim bolşy ýaly, «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly kitabynyň XIV jildiniň neşir edilmegi Gahryman Arkadagymyzyň saglygy goraýyş işgärleriniň hünär baýramçylygyna, tutuş halkymyza hem-de dünýäniň ylmy jemgyýetçiligine özboluşly toý sowgady boldy.

14 Oktýabr 2022

Saglyk

Zähmete belent sarpa

Täzegül Saryýewa, Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş okuw-ylmy merkeziniň direktory,  Türkmenistanyň at gazanan saglygy goraýyş işgäri: — «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýyly Arkadagly Serdarymyzyň taýsyz tagallalary, halkymyzyň bolelin, eşretli durmuşda ýaşamagy, Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan Watanymyzyň gülläp ösmegi, dünýäniň ösýän kuwwatly döwletleriniň hataryna goşulmagy üçin edýän yzygiderli aladalary netijesinde uly üstünliklere hem-de şanly wakalara beslendi.

14 Oktýabr 2022

Syýasat

Belent sepgitler — ösüşlere badalga

Ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamy ýyl-ýyldan özgerýär, ösýär, kämilleşýär. Lukmançylyk ugrundan halkara derejedäki başlangyçlar olary iş tejribesine ornaşdyrmak boýunça amala aşyrylýan uly tutumly işler bilen utgaşyp, öňegidişliklere gözbaş berýär. Başgaça aýdylanda, bu günki üstünlikler ertirki ösüşler üçin badalga bolup durýar. Ýetilen öňegidişlikler bilen kanagatlanylman, has belent sepgitlere tarap aýgytlylyk bilen ugur alynmagy daşary ýurtlaryň arasynda Türkmenistanyň saglygy goraýyş ulgamyna gyzyklanmanyň ýylsaýyn artmagyna, ýurdumyz bilen bu ugurdan hyzmatdaşlyk etmäge isleg bildirýän döwletleriň sanynyň barha köpelmegine sebäp bolýar. Paýtagt şäherimiz Aşgabatda her ýylda guralýan, saglygy goraýyş ulgamyndaky ösüşleridir özgerişlikleri görkezýän halkara sergilere we ylmy maslahatlara dünýä ýurtlarynyň köpüsinden lukmanlaryň, lukmançylyk ugrundan alymlaryň, iň döwrebap anyklaýyş-bejeriş enjamlaryny, lukmançylyk gurallaryny öndüriji, döwrebap taslamalary işläp düzüji kompaniýalaryň wekilleriniň gatnaşmagy munuň aýdyň mysaly bolup durýar.

14 Oktýabr 2022

Syýasat

Sorag-jogap

Ýürek agyranda näme içmeli? «Ýüregimiň agyrýandygy sebäpli öýde alyçyň guradylan iýmişini demläp içýärin. Ýüregim sanjanda korwalol, walokordin, waleriana, walidol ýaly dermanlary kabul edýärin. Belki, olary yzygiderli ulanýandygym üçindir, gan basyşym peselýär. Bu dermanlar gan basyşyny peseldip ýa-da ýokarlandyryp bilýärmi?».

14 Oktýabr 2022

Saglyk

Üzüm

Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik eserinde beýan edilişi ýaly, üzümiň saglyga peýdasy örän uludyr. Gadymy döwürlerde ýabany görnüşinde peýda bolan üzüm müňýyllyklaryň dowamynda adam tarapyndan medenileşdirilýär, ýörite ekilip, ösdürilip, ýetişdirilip başlanylýar. Soňky asyrlarda resmi lukmançylykda bu iýmişiň saglyga oňyn täsiriniň, bejeriji häsiýetiniň düýpli öwrenilmegi, bu babatda ylmy açyşlaryň edilmegi, tejribäniň esasynda maglumatlaryň toplanylyp, umumylaşdyrylmagy adaty (tradision) däl lukmançylygyň täze bir ugrunyň döremegine itergi berýär. Üzüm, onuň düzüm bölekleri we önümleri bilen keselleri bejermegiň mümkinçiliklerini öwrenýän bu ugur «ampeloterapiýa» diýlip atlandyrylýar. Ampeloterapiýa bilen meşgullanýan hünärmenler bejerginiň geçirilýän wagtynda näsagyň iýýän üzüminiň gündelik mukdaryny 200-300 gramdan başlap, kem-kemden 1 kilograma çenli artdyrýarlar. Şondan soň öňki tertipde ýuwaş-ýuwaşdan azaldyp, 200-300 grama getirýärler. Üzümiň gündelik ulanylýan mukdary 3-e bölünip, 3 gezekde (nahardan 1-1,5 sagat öň ýa-da soň) iýilýär.

14 Oktýabr 2022

Saglyk

Çagalaryň we ýetginjekleriň iýmitlenme medeniýeti

Çagalara we ýetginjeklere şahsy arassaçylygyň düzgünlerini ilkinji günlerden öwredip başlamaly. Ol arassaçylyk medeniýetine esaslanýar we ata-eneler, mugallymlar hem-de lukmanlaryň maslahatlary tarapyndan yzygiderli berkidilýär. talabalaýyk iýmitlenme endikleri, ýagny iýmitlenme medeniýeti hem uly orna eýedir. Mekdebe çenli döwürde bu endiklere aýratyn üns berilýär. Kada bolşy ýaly, mekdep döwründe çagalarda bu endikler doly kemala gelýär. Çaga naharlanmagyň düzgünlerini we naharlanýan wagty özüni gowy alyp barmagy öwretmeli. Nahar iýmezden öň ol özüni taýýarlamaly, elini ýuwmaly. Bu çylşyrymly bolmadyk, ýöne hökmany hasaplanýan endigiň wajyplygy hakynda aýtmak, ony talap etmek ýeterlik däl. Uly adamlaryň göreldesi uly orun tutýar. Eger-de ata-ene nahar iýmezden öň bu endiklere görä özüni alyp barmasa, onda çaga ol hakynda ündemegiň manysy ýitýär. Ussat mugallym A.S.Makarenkonyň ata-enelere ýüzlenip aýdan bir meşhur sözüni ýatlalyň: «Siziň hut özüňizi alyp barşyňyz iň aýgytly zat. Haçan-da, çagaňyz bilen gürrüň edeniňizde, oňa nämedir bir zady öwredeniňizde ýa-da oňa buýruk bereniňizde ony terbiýeleýändirin öýtmäň. Siz ony ömrüňiziň her pursadynda terbiýeleýärsiňiz. Siziň lybasyňyz, başga adamlar bilen we başga adamlar hakynda edýän g

14 Oktýabr 2022

Saglyk

Ene süýdi we körpeleriň iýmitlendirilişi

Mähir baglanyşygy Çaganyň dünýä inmegi maşgalanyň durmuşynda uly dabaradyr, ata-ene üçin uly bagt we şatlykdyr. Emma çaganyň dünýä inmegi bilen birnäçe meseleler we soraglar ýüze çykýar, olar çagany dogry ösdürip ulaltmak baradaky aladalar, ony terbiýelemek, saglyk ýagdaýy bilen bagly bolýar. Bäbegiň ýaşaýşynyň ilkinji günlerinden ýüze çykýan şeýle soraglaryň biri-de, ony iýmitlendirmekdir.

14 Oktýabr 2022

Saglyk

Dyrnaklar sagdyn bolmasa...

Habarçymyz Narjan Ilmyradowa dyrnaklarda ýüze çykyp bilýän näsazlyklar barada Ýokanç keselleri merkezleri müdiriýetiniň Merkezi deri-wenerologiýa hassahanasynyň mikologiýa bölüminiň lukmany Şirin Gaitnazarowa bilen söhbetdeş boldy. — Adamyň daşky keşbinde onuň ýaşyna görä üýtgemeleriň bolup geçmegi — tebigy hadysa. Ýöne käbir üýtgemeler, meselem, dyrnaklaryň döwülmegi, gatlaklanmagy, galňamagy ýa-da ýukalmagy islendik ýaşda ýüze çykyp bilýär. Munuň sebäbi haýsydyr bir kesel bilen baglanyşykly bolsa gerek?!

14 Oktýabr 2022

Saglyk

Gulak näme üçin dykylýar?

Ilki gulagyň dykylmagynyň mydama haýsydyr bir kesel bilen baglanyşykly bolup durmaýandygyny bellemeli. Howdana ýa-da duşa düşülende gulaga suwuň girmegi mümkin. Käte gulagyň içinde del madda galýar. Meselem, gulaklary arassalamak üçin ujuna pamyk bölejigi dolanan çöp ulanylanda, onuň ujy döwlüp, gulagyň içinde galyp bilýär. Käte kükürt dykysy döräp, daşky eşidiş ýoluny ýapýar. Uçarda uçup gören ýolagçylar şeýle bir ýagdaýa üns berendir: asmana göterilýän we ýere gonýan wagtynda uçaryň içinde howanyň basyşy birdenkä üýtgeýär. Munuň özi ýolagçylarda orta gulakda we daşky gulakda howa basyşynyň bozulmagyna getirýär. Netijede, gulaklar dykylýar. Haýsydyr bir derman serişdesiniň bedene ýaramsyz täsir edip, gulaklaryň dykylmagyna, eşidişiň peselmegine getirip bilýän halatlary duş gelýär. Suw çuňlugyna çümülende, basgançaklar bilen aşak düşülende hem gulaklar dykylyp bilýär. Lukmanlaryň iş tejribesinde hatda mör-möjek girip, gulagy dykylan adamlaryň ýüz tutýan halatlary hem duş gelýär. Görkezilen ýagdaýlaryň käbirinde gulaklaryň dykylmagy wagtlaýyn bolup, munuň sebäbini aradan aýyrsaň, bu alamat öz-özünden ýitýär. Adatça, suw giren gulagy şol tarapa egip, bir aýagyň üstünde bökjekleseň suw daşary çykýar. Gulaga del jisim düşende ýa-da kükürt d

14 Oktýabr 2022

Saglyk

Çagalarda ganazlyk

Ulularda bolşy ýaly, çagalarda hem ganazlyk ýüze çykýar. Ganazlyk, umuman, ganyň düzüminde gemoglobiniň kadadan az bolmagy we eritrositleriň azalmagy netijesinde döreýär. Gemoglobin — düzüminde demir saklaýjy belok bolup, ol bedeniň dokumalaryny we ähli agzalaryny kislorod bilen üpjün edýär. Şol sebäpli ganazlyk, esasan-da, çaganyň bütin bedeninde kislorod ýetmezçiligini döredýänligi bilen howpludyr.

14 Oktýabr 2022

Saglyk

Ýürek bulanýan bolsa...

Hiç hili sebäpsiz ýere ýürek bulanmaýar. Bu alamatyň ýüze çykmagyna itergi berip bilýän ýagdaýlar ýa-da keseller bardyr. Käbir dermanlar, has takygy, antibiotiki ýa-da gaýnaglama garşy täsirli steroid däl serişdeler, düzüminde demir saklanýan dermanlar kabul edilende, ulagly uzak ýola çykylanda, hiňňildikde uçulanda, nähilidir bir ýakymsyz ýagdaý sebäpli nerwler dartgynlaşanda, gereginden artyk (onda-da juda ýagly, gowrulan naharlar, süýji tagamlar) iýlende ýüregiň bulanmagy howsala düşmäge esas bermeýär. Aýallarda göwrelilik döwründe ýüregiň bulanmagy tebigy ýagdaý bolup, wagtlaýyn häsiýete eýe bolýar. Zaýalanan ýa-da ýakymsyz täsir edýän zatlaryň ysy ysgalanda-da ýürek bulanyp biler. Ýöne ýürek bulanma ýygy-ýygydan gaýtalanyp, garnyň agyrmagy, gusma, agyzdan ýakymsyz ysyň gelmegi, içiň geçmegi, täretiň reňkiniň we düzüminiň üýtgemegi, ysgynsyzlyk, bedeniň temperaturasynyň ýokarlanmagy, üşütme, deriniň solmagy, kellagyry, başaýlanma, ukuçyllyk, huşuň ýitirilmegi ýaly alamatlar bilen utgaşyp gelýän bolsa, onda lukmana ýüz tutup, munuň sebäbini anyklamak, anyklaýyş-bejeriş işleriniň geçirilmegini gazanmak hökmandyr. Sebäbi bu ýagdaýlarda ýürek bulanma zäherlenmäniň, ýokanç keselleriň, aşgazan-içege, ýürek-damar, nerw ulgamlarynyň

14 Oktýabr 2022

Saglyk