"Dünýä edebiýaty" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 39-96-19, 39-96-14, 39-96-22
Email: dunyaedebiyaty@sanly.tm

Makalalar

Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy 

Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy 

Türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň pähim-paýhasly sözleri

Ýaşaýşyň syrlary ähli adamlary hem özüne çekýär. Ösüş – tans hereketini ýatladýar. Şeýle diýmegimiň özüne ýetesi sebäbi bar. Tebigatyň ösüşiniň özi sazlaşykly hereketden ybarat. Sazlaşykly hereket bolmasa‑da tans özüne çekmeýär. Onuň sungat derejesini üpjün edýän hem sazlaşyklylykdyr. Durmuşyň özi sazlaşykly guralanda, onda many döreýär, sazlaşyklylyk bolmadyk ýerde many netijesizdir. Onda mazmun bar, many welin ýok bolar. Sungatda many bar. Sungat duýgudan döreýär diýýäris. ***

Arkadag şäherinde Wena baly

Iki ýyl arakesmeden soňra dünýä saz sungatynyň paýtagty Wena sizi ýene-de şäheriň gaýtalanmajak dünýäsine aralaşyp, ýatdan çykmajak agşamy geçirmäge çagyrýar. «Nusgawy sazyň Wena döwri» diýip atlandyrylýan zamanynda Gaýdn, Mosart, Bethowen ýaly meşhur kompozitorlar bu şäherden ylhamlanyp dünýä belli sazlaryny döretdiler. Awstriýanyň paýtagty Wena bal däpleriniň hem-de tansyň halkara paýtagty hökmünde-de meşhurdyr. Bütin dünýäde adamlar täze ýyly meşhur «Mawy Dunaý» walsy we Ştrauslar neberesiniň döreden sazlary bilen garşylaýarlar. Wenanyň gaýtalanmajak ruhy siňen ajaýyp sazlar we özboluşly dessurlar Wena balyny dünýä möçberindäki iri halkara çäresine öwürdi. Wena şäheri başga ýurtlarda geçirilýän Wena ballary arkaly durmuşy dabaralandyrýan dostluk ruhuny dünýä ýüzi bilen paýlaşýar. Aşgabatdaky myhmanlarymyz ýene-de Wena opera balynyň tans etmäge çagyryşy bolan «Alles Walser!» sazyny eşidip bilerler.

Ga­raş­syz­lyk — kö­ňül buý­san­jym

Ýurt Garaşsyzlygy diýlende, ilki bilen, ynsanlaryň erkin ýaşaýşy hem azat zähmeti göz öňüne gelýär. Garaşsyzlyk, erkinlik adamyň ähli ukyp-başarnygyny ulanyp öz abadan, asuda durmuşy üçin zähmet çekmegine şert döredýär. Şu ýagdaýda ynsan öz zähmetiniň miwesine göz dikip, onuň barha datly we bol bolmagy ugrunda janyny gaýgyrmaýar. Şeýle emin-erkin, päk zähmet hem adamzat ýaşaýşynyň manysyna öwrülýär. Pähim-parasada ýugrulan döredijiligi arkaly bize her babatda durmuş tejribesini salgy berýän, dogry ýol görkezýän Gahryman Arkadagymyz özüniň «Bitarap Türkmenistan» atly kitabynda halkymyzyň milli aýratynlyklarynyň ýurt Garaşsyzlygymyzda beýanyny tapyşyny diýseň jaýdar belläp, şeýle diýýär: «Iki mukaddeslik bolan Garaşsyzlyk we Bitaraplyk türkmen halkynyň pähimlilik, çuň manylylyk, maksada okgunlylyk, sabyrlylyk, baş ugry saýlap almak, başlan işiňi ahyryna çenli alyp gitmek ýaly başga-da köp milli aýratynlyklaryny özünde jemleýär». Halkymyzyň asyrlarboýy arzuwlap gelen, köňlünde besläp, mukaddeslige öwren ýurt Garaşsyzlygynyň ahyrsoňy hasyl bolup, Gahryman Arkadagymyzyň aýdyşy ýaly, onuň milli häsiýeti bilen jaýdar sazlaşmagy arkaly bu gün ýetilýän belent sepgitler, amala aşyrylýan ösüşdir özgertmeler, gazanylýan ajaýyp üstünlik

Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy — dost­luk­ly gat­na­şyk­la­ryň köp­rü­si

  Merkezi Aziýanyň Aralýaka sebitinde irki döwürlerden bäri goňşy bolup ýaşap gelýän özbek, türkmen, garagalpak, gazak, gyrgyz we beýleki halklaryň etniki gelip çykyşy, sosial-medeni ösüşi, çeperçilik däpleri, durmuş ýörelgeleri, dilinde we milli gymmatlyklarynda umumylyk bar bolan halklar bu günki gün biri-biri bilen dostlukda, asudalykda we parahatçylykda ýaşaýarlar. Beýik türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň300 ýyllyk ýubileýine bagyşlanýar

Sözüm gysga, şerhi köp...

Magtymguly Pyragynyň kämillige ýugrulan döredijiligi hiç wagt gymmaty egsilmejek genji-hazynadyr. Asyrlar aşsa-da, gadyr-gymmaty gaçmaýan, paýhasa ýugrulan şygyrlary bilen ýüregimiziň töründe orun alan dana Pyragy söz äleminiň göwher gaşydyr. Belli gündogarşynas Ý.E.Bertels: «Magtymguly türkmeniň poeziýasy, gymmatbaha daşlarynyň biri bolup, ol biziň zamanamyzda täze ýüzügiň gaşynda gözüňi gamaşdyryjy şöhle bolup lowurdaýar» diýip belläpdir. Şeýlekin mynasyp berlen baha şahyryň şygyrlarynyň gündogarşynas alymy durky bilen özüne kökerendigini äşgär edýär. Külli türkmeniň owazasy akyldar Magtymgulynyň ady bilen dünýä mälimdir. Ahalteke bedewi, halysy bilen jahana äşgär bolan halkymyz dana Pyragynyň şygryýeti, paýhasly sözi arkaly has hem meşhurlyk gazandy. Söz sungaty agzalsa, dünýewi söhbetlerde-de, ilki bilen, akyldar şahyryň ady buýsanç bilen tutulýar.

«Baý­rak­la­ry al­ma­ga ýö­ri­te­le­şen adam»

Lin Tsiň­süän,hy­taý ýa­zy­jy­sy Adam başyny dik tutup ýaşajak bolsa, oňa akyl-paýhas zerur. Lin Tsiňsüän hem şol paýhasy öz eserlerinde sada sözler bilen beýan edip, ýagty gelejege umyt döredýär. Onuň döredijiligi diňe Hytaýda däl, bütin dünýäde meşhurlyga eýedir. Ýazyjynyň eserleri türkmen milli ýörelgelerine hem ýakyn bolup, ýurdumyzda ençeme muşdaklaryny tapdy.

Çin­giz Aýt­ma­tow: «...Oka­mak, on­da-da, dü­şü­nip oka­mak ge­rek!»

Magtymguly — öz zamanasynyň çakylygyna seslenen, adamlaryň gürleýän ene dilinde şygyr ýazan ilkinji türkmen şahyry.  …Men bu jümläni mundan tegelek kyrk ýyl öň ýazyjynyň öz dilinden eşidipdim.

Ki­çi­jik Ni­ko­la we dost­la­ry (He­ka­ýa­lar top­lu­my)

Re­ne GOS­SI­NI,Žan Žak SEM­PE Fransiýanyň kitap dükanlarynyňdyr her bir fransuz çagasynyň iň arzyly kitaby bolan «Kiçijik Nikola» hakyndaky gülküli hekaýalaryň bir tapgyryny size «Dünýä edebiýaty» žurnalynyň sahypalarynda okamak miýesser etdi. Bu kitabyň terjimesine girişenimizde: «Türkmen okyjylary hem Nikolany fransuz okyjylary kimin gyzgyn garşylarlarmyka?!» diýip pikir etmän durmadyk. Emma žurnalda çap edilip başlan ilkinji sanyndan diňe bir çagalaryň däl, eýsem, uly ýaşly okyjylarymyzyň hem Nikola hakyndaky gülküli hekaýalary söýüp, uly gyzyklanma bilen okaýandyklary, neşirimiziň indiki sanlaryna sabyrsyzlyk bilen garaşýandyklary baradaky hoş habarlar bizi diýseň begendirdi. Bu bolsa bizi has önjeýli we irginsiz işlemäge höweslendirdi.

Ba­let köw­şi (Ro­man)

No­el Strit­fild,iň­lis ýa­zy­jy­sy(Do­wa­my. Baş­lan­gy­jy žur­na­lyň ge­çen sanlaryn­da). 17-nji bap

Me­niň söý­gü­li pyr­ty­kal aga­jym (Roman)

Jo­ze Mau­ru de WAS­KON­SE­LUS,bra­zi­li­ýa­ly ýa­zy­jy (Bir og­lan­jy­gyň baş­dan ge­çi­ren­le­ri)

Her daňa bir aýdym sowgat eder Aý

Behzod Fazliddin,özbek şahyry Enemiň dilinde galan setirler

Or­den (He­ka­ýa)

An­ton Çe­how,rus ýa­zy­jy­sy Täze ýyl güni irden harby gimnaziýanyň mugallymy Lew Pustýakow öz dosty poruçik Ledensowyň ýanyna geldi.

Bat­bö­rek (He­ka­ýa)

Lu SIN,hy­taý ýa­zy­jy­sy Pekinde gyş paslydy, entek galyň gar küdeleri ýeri ýassanyp ýatyrdy, arassa asmanyň ýüzünde agaçlaryň ýalaňaç şahalary görünýärdi, men alyslarda gaýyp ýören batböreklere gynançdyr haýran galmak bilen esedýärdim.

Ta­ra­sow (He­ka­ýa)

Bo­ris ÝE­KI­MOW,rus ýa­zy­jy­sy (Dowamy. Başlangyjy žurnalyň geçen sanynda).

Şem­şat aga­jy (Po­west)

WAŇ Myň,hy­taý ýa­zy­jy­sy 1

Se­wa­nyň ke­na­ryn­da (Po­west)

Wah­tang ANAN­ÝAN,er­me­ni ýa­zy­jy­sy (Dowamy. Baş­lan­gy­jy žur­na­lyň ge­çen sa­nlaryn­da).

Plutoniýa (Ro­man)

Wla­di­mir Ob­ru­çew,rus ýa­zy­jy­sy (Dowamy. Başlangyjy žurnalyň geçen sanlarynda).

Serse­pil Bal­ta­zar (Ro­man)

Amin MAALUF,fransuz-liwan ýazyjysy (Dowamy. Başlangyjy žurnalyň geçen sanlarynda).

Go oý­nu­nyň us­sa­dy (Ro­man)

(Dowamy. Başlangyjy žurnalyň geçen sanynda). 12